شهر کرمان در راهبرد ملی صفویان

متخصصان تاریخ معماری و شهرسازی ایران، روزگار صفویان و بویژه دوره شاه عباس اول را عصر طﻻیی تحول معماری و شهرسازی در دوران اسلامی نام نهاده اند. شهر کرمان از جمله استقرارگاه های کهن ایران است که در این دوره رشد و توسعه چشمگیری تجربه کرد. در این مقاله تلاش گردیده تا با اتکاء به شواهد باستانشناسانه، داده های تاریخی، اسنادی و آثار معماری توسعه فیزیکی این شهر در دوران صفوی مورد بحث قرار گیرد و از این رهاورد به این پرسشها پاسخ داده شود که مهمترین دﻻیل رشد و توسعه فیزیکی شهر کرمان در دوره صفویه چه بوده، از چه الگویی تأثیر پذیرفته و تا چه میزان از راهبرد ملی صفویان متأثر بوده است؟ داده های مورد استفاده در نوشتار حاضر به دو روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری و با بهره گیری از چارچوب نظری موسوم به رهیافت تاریخی مورد تحلیل و تفسیر قرار گرفته اند. در نتیجه پژوهش حاضر مشخص گردید که علاوه بر عوامل جغرافیایی و اقتصادی، راهبرد ملی صفویان و وجود حکمران قدرتمندی چون گنجعلی خان و نظارت مستمر شاه عباس اول مهمترین دﻻیل رشد و توسعه شهر کرمان در دوره صفوی به شمار میآیند. همچنین معلوم گردید که شهر اصفهان به عنوان الگویی برای توسعه شهر کرمان قرار گرفته است.

Keywords:

شهرهای صفویان , کرمان عصر صفوی , گنجعلی خان , سازمان فضایی شهر کرمان