کانی‌ شناسی و نحوه پیدایش فیروزه در کانسار مس پورفیری علی آباد

در کانسار مس پورفیری علی­ آباد واقع در شمال‌ غرب باتولیت گرانیتی شیرکوه یزد، ماسه­ سنگ­ های آرکوزی و کنگلومراهای کرتاسه زیرین، تحت‌تأثیر نفوذ توده لوکوگرانیتی (بعد از کرتاسه)، متحمل دگرسانی­ های گرمابی اغلب فیلیک و کانی ­سازی مس پورفیری در توده نفوذی همراه شده‌­اند. تنها در یک نقطه کانی ­سازی اسکارن بدون مس نیز شکل‌گرفته است. کانی­ های پهنه دگرسانی فیلیک با همایندی زیر مشخص هستند: Sericite + quartz + pyrite + alunite + turquoise + goethite + jarucite فیروزه به شکل‌های رگچه ­ای، گرهک­ های کم‌و‌بیش مدور تا بی­ شکل و پوششی در رنگ­ های آبی، آبی-‌سبز و آبی متمایل به سفید در آرکوزهای دگرسان مشاهده می­ شود. هم‌پوشانی هوازدگی جوی بر پهنه فیلیک، سبب اکسیداسیون پیریت و کالکوپیریت و شکل گیری سیال اسیدی شده که فروشست Al ،Cu و P را از سنگ میزبان شکل‌داده ­است. عملکرد این سیال بر سنگ میزبان ضمن مراحل چندگانه سبب رخداد فیروزه شده ­است. خاستگاه و رخداد فیروزه ناشی از دگرسانی کانی­ های سنگ میزبان فیلیک-آرژیلیک (کائولینیت) است.  همچنین همیافتی نزدیک آلونیت با فیروزه در برخی موارد، خاستگاه آن را به خرج آلونیت (فسفاتی­ شدن) نیز ممکن می­ سازد.

Keywords:

فیروزه , آلونیت , مس پورفیری , علی آباد- دره زرشک , ایران مرکزی