تغییرات اقلیمی؛ ظهور و تشدید بحران های فراگیر امنیتی بین المللی

مجموعه‌ای از عوامل با محوریت اصلی انسان در چند سدۀ اخیر باعث شده تا فضای جغرافیایی جهان، تحولات اساسی را در ابعاد مختلف تجربه کند؛ تحولاتی که برآیند و ماحصل آن، تغییر در اقلیم جهان بوده است. تغییرات اقلیمی پیامدهایی را در ابعاد مختلف برای جهان به همراه دارد، از جمله مهم‌ترین آنها در حوزۀ امنیت بین‌المللی می‌باشد. هدف پژوهش حاضر که با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی انجام یافته، بررسی پیامدهای تغییرات اقلیمی در این حوزه می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد تأثیرپذیری امنیت، به‌ویژه امنیت بین‌المللی، از تغییر اقلیم بسیار زیاد است، زیرا اقلیم شکل‌دهندۀ ویژگی‌ها و کارویژه‌های فضاهای جغرافیایی جهان است. لذا ثبات و نظم طبیعی نسبی حاکم بر جهان و کشورهای آن به دلیل ثبات اقلیمی آن در طول دهه‌های اخیر بوده است و اگر تغییراتی در آن صورت گیرد، بی‌ثباتی و ناامنی حاکم خواهد شد و تهدیدات مختلفی را ایجاد یا تشدید خواهد کرد. به‌گونه‌ای که می‌توان گفت بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین تهدید فعلی و آیندۀ کره زمین، تغییرات اقلیمی است و پیامدهای آن به مراتب بیشتر از هر جنگی است. از مهم‌ترین چالش‌های تغییرات اقلیمی برای امنیت بین‌المللی می‌توان به خطر افتادن کل یا بخشی از قلمروهای ملی کشورهای ساحلی و جزیره‌ای، ایجاد و تشدید بی‌ثباتی و ناامنی بین‌المللی، ظهور و گسترش تروریسم و افراط‌گرایی، ایجاد یا تشدید اختلافات و منازعات مرزی دریایی، تضعیف امنیت دریایی، ایجاد و تشدید بحران‌های بین‌المللیِ مهاجرت و آب، ایجاد یا گسترش حکومت‌های ضعیف و شکننده، تغییر در موقعیت و اهمیت ژئوپلیتیکی برخی از مناطق مهم جهان، به خطر افتادن تجارت بین‌المللی، افزایش رقابت‌های بین‌المللی و ... اشاره کرد. شایان ذکر است تغییرات اقلیمی باعث شکل‌گیری مسیرهای جدید دریایی و برای برخی از مناطق و کشورهای جهان به‌ویژه قطب شمال به ایجاد فرصت‌هایی منجر می‌شود.

Keywords:

تغییرات اقلیمی , افزایش سطح دریاها , امینت بینالملل