اثر کمبود بور بر رشد رویشی، گل‌دهی و عملکرد دانه در گیاه کلزا

بور، عنصر کم‌مصرف ضروری برای گیاهان است که کمبود آن، یکی از بیماری‌های تغذیه‌ای شایع در گونه‌های زراعی است. در پژوهش حاضر، اثر کمبود بور روی مقدار رنگیزه‌ها، فنل‌ها، قندهای محلول، نشاسته، شاخص‌های فلوئورسانس کلروفیل و فعالیت آنزیم‌ها در گیاه کلزا (Brassica napus cv. RGS) طی دورۀ رویشی و زایشی بررسی شد. کمبود بور سبب کاهش رشد گیاهان و اختلال در نمو برگ‌های جوان شد و کلروفیل، کاروتنوئید و آنتوسیانین برگ را کاهش داد؛ همچنین به‌علت مهار گشودگی روزنه‌ها، تثبیت دی‌اکسید‌کربن افت کرد و به‌تبع آن، مقدار قندهای غیرساختاری کاهش یافت. غلظت ترکیبات فنلی سیتوسل طی شرایط کمبود بور در برگ افزایش یافت و با افزایش فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین‌آمونیالیاز همراه بود، ولی آنزیم پلی‌فنل‌اکسیداز تغییری نشان نداد. گیاهان دچار کمبود بور گل‌آذین‌های بدشکل و خمیده تشکیل دادند و درصد ریزش گل‌ها افزایش یافت. لولۀ گرده در گیاهان دچار کمبود بور تورم رأسی نشان داد و درصد تندش دانه‌های گرده در این گیاهان کمتر بود. طی مراحل نمو بساک، کمبود بور سبب تمایزنیافتن لایه‌های دیوارۀ کیسۀ گرده و تجزیۀ زودرس لایۀ مغذی و تغییرات تزیینات دیوارۀ دانۀ گرده شد. گیاهان دچار کمبود بور میوه‌های کوچک‌تر با سرعت رشد کمتر و دانه‌های کوچک داشتند. نتایج پژوهش حاضر نشان‌دهندۀ اثر کمبود بور طی دورۀ رویشی بر متابولیسم کربن 

Keywords:

ترکیبات فنلی , فتوسنتز , کلزا , کمبود بور , گل‌دهی