رتبه بندی معیارهای تاثیرگذار بر بازدارندگی اجرای خط‌مشی‌های خصوصی سازی در ایران

هدف از این پژوهش، تبیین و اولویت­بندی موانع تأثیرگذار بر بازدارندگی اجرای خط­مشی­های خصوصی‌سازی در ایراناست. نخست با مرور مبانی نظری، مطالعات تطبیقی و انجام مصاحبه عمیق نیمه­ساختاریافته با افراد خبره، اطلاعات اولیه گردآوری و سپس با استفاده از تحلیل مضمون، موانع اجرای خط‌مشی‌های خصوصی‌سازی شناسایی، کدگذاری و تجزیه و تحلیل شد. پس از شناسایی موانع، متغیرهای به­دست آمده در قالب ۱۴ تم اصلی و ۹۲ تم فرعی رتبه­بندی شدند. به منظور رتبه­بندی، ابتدا موانع از طریق جامعة آماری که ۵۵ نفر از متخصصان و کارشناسان بخش خصوصی و خبرگان دانشگاهی بودند، به صورت تصادفی انتخاب شدند، سپس با استفاده از ماتریس مقایسه‌های زوجی و به کمک تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، رتبه­بندی شدند. معیارهای اصلی به ترتیب اولویت سطوح؛ ضعف ساختاری و قدرت و انگیزۀ کم بخش خصوصی (۰.۱۳)، حمایت و پشتیبانی مالی ضعیف از بخش خصوصی (۰.۱۱۹)، هم‌راستایی پایین تصمیمات و اقدامات نهادهای مسئول (۰.۱۱۴)، فقدان دیدگاه آینده‌نگرانه (۰.۱۰۵)، بی‌انضباطی سیاست‌های مالی دولت (۰.۰۹۷)، فعالیت و سیطرۀ شبه‌دولتی‌ها در اقتصاد (۰.۰۸۴)، محیط غیررقابتی اقتصاد ملی (۰.۰۷۶)، دخالت بیش از اندازۀ دولت در اقتصاد (۰.۰۶۸)، تدوین و اجرای نامناسب قوانین و مقررات (۰.۰۵۶)، سازوکار ناکارامد و غیراصولی واگذاری (۰.۰۴۲)، ضعف سازوکار ارزیابی (۰.۰۳۱)، سازوکار نامناسب عرضه و تقاضای سهام (۰.۰۲۸)، ضعف‌های فرهنگی (۰.۰۲)، ضعف‌های روانشناختی (۰.۰۱) و زیرمعیارها نیز به ترتیب اولویت در جداول مرتبط تشخیص داده شد. در نتیجه، اجرای ناقص، غیرعلمی و سیاست­زدۀ خصوصی­سازی در ایران، سبب شده‌ که با وجود تلاش­های بسیار، مزایای آن برای کشور کاهش و مضررات آن تشدید شود.

Keywords:

اجرای خط‌مشی , بازدارندگی خطمشی , خصوصی‌سازی , تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) , تحلیل مضمون