نقش ابزارهای اشتراک نتایج پژوهش های سلامت در ارتقای سواد سلامت جامعه

سردبیر محترم شاخص‌های علم‌سنجی متنوعی برای ارزیابی کیفیت مجلات علمی تبیین و معرفی شده‌اند که در ‌این‌ میان، می‌توان به معروف‌ترین آن؛ یعنی ضریب تأثیر (Impact Factor) اشاره نمود. علاوه‌بر‌این، شاخص‌هایی مانند g index، Cite Score و نوع نمایه مجلات به‌عنوان شاخص‌های علم‌سنجی مطرح می‌باشند.  بیشتر این شاخص‌ها در رابطه با کیفیت مجلات مصداق دارند و از‌ آنجایی که رتبه‌بندی و ارزیابی کیفیت مقالات چاپ‌شده در مجلات حائز ‌اهمیت فراوانی است، امروزه شاخص‌هایی در سطح مقاله که از آن‌ها به‌عنوانArticle Level Metric یاد می‌شود، معرفی شده و مورد‌ توجه متخصصان قرار گرفته‌اند؛ به‌عنوان‌ مثال، تعداد استنادات به یک مقاله مبنای کیفیت آن قرار می‌گیرد. با‌ این ‌وجود تعداد استناد به یک مقاله، نشانه اثرگذاری آن در سطح علمی می‌باشد؛ اما حاکی از اثرگذاری اجتماعی مقاله در حوزه مربوطه نخواهد بود. با توجه به اهمیت کاربست نتایج حاصل از مقالات و ارتقای سواد سلامت جامعه، وجود شاخص‌هایی که اثرگذاری اجتماعی انتشار مقاله به زبان قابل‌فهم برای عموم جامعه را معرفی نماید، یک ضرورت می‌باشد. در این ارتباط، پایگاه‌های اطلاعاتی از راه‌کارهای متنوعی برای انجام این رسالت بهره برده‌اند و امروزه ابزارهای اشتراک مقاله در کنار فایل مقالات، در دسترس خوانندگان می‌باشد. شایان‌ ذکر است که پایگاه اطلاعاتی PubMed، ابزار PubMed Commons و Scopus، ابزار PlumX Metrics را بدین‌منظور راه‌اندازی کرده‌اند. این ابزار در پایگاه Scopus تعداد دفعات مشاهده مقاله، به‌ اشتراک‌گذاری محتوای مقاله در شبکه‌های اجتماعی از جمله Twitter، Facebook و Google+ و نیز تعداد دفعات خوانده‌شدن مقاله و یا دانلود آن درMendeley  و Science Direct را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. از ‌این ‌رو، در راستای تحقق رسالت نظام سلامت در ارتقای سواد سلامت جامعه پیشنهاد می‌شود که در مورد ابزارهای چگونگی به اشتراک‌گذاری پیام‌های پژوهش توسط فعالان در زمینه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت به عموم جامعه و خوانندگان اطلاع‌رسانی شود.

Keywords:

Health Literacy , Information Behavior , Research Utilization , Scientometrics , بهره‌برداری از دانش , رفتار اطلاعاتی , سواد سلامت , علم‌سنجی