نگاهی بر دسترسی به اطلاعات از دید ذی‌نفعان مدیریت سوانح طبیعی در ایران

زمینه و هدف: دسترسی به اطلاعات، یکی از ارکان جریان هموار و ثمربخش اطلاعات و ایجادکننده زمینه‌های استفاده و مدیریت بهینه و مؤثر اطلاعات است. ضرورت شناخت نحوه دسترسی به اطلاعات و راه‌های بهبود آن به ویژه در حوزه مدیریت سوانح طبیعی که مبتنی بر تصمیمات خرد و کلان برای کاهش خطرپذیری و افزایش تاب‌آوری جامعه است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن شناسایی ویژگی‌های اطلاعات نزد ذی‌نفعان مدیریت سوانح طبیعی در ایران، به بررسی چالش‌های موجود در این زمینه بپردازد. روش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه، شرکت در سمینارهای تخصصی، بازدیدهای میدانی و مطالعه اسناد انجام شده است. ذی‌نفعان شامل سازمان‌های مردم نهاد (سمن‌ها)، نهادهای عمومی، نهادهای دولتی، مراکز پژوهشی و متخصصان علم اطلاعات است و برای تحلیل داده‌ها  ازچارچوب تحلیل مضمون فردی و میور-کاکرین  (2006) استفاده شده است. یافته‌ها: تحلیل کیفی مضامین علاوه بر مشخص‌کردن ویژگی‌های اطلاعات این حوزه، سه مقوله اصلی شامل انواع و نحوه دسترسی به اطلاعات (متمرکز، غیرمتمرکز، مطلوب)، عوامل مؤثر بر دسترسی (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، سازمانی، حقوقی، فرهنگی، رفتاری، زمانی، و فنی) و اثرات اطلاعات بر محیط (رفتاری و عملی، هیجانی، امنیتی، و اجتماعی) را بازنمون می‌کند. نتیجه‌گیری: علی‌رغم دسترسی به حجم زیاد اطلاعات، کیفیت اطلاعات در دسترس و میزان استفاده مؤثر از اطلاعات موجود همچنان با چالش‌های جدی رو‌به‌روست. مشارکت تمامی ذی‌نفعان در حلقه‌های تصمیم‌گیری کلان  برای تعریف و تبیین راهبردهای محلی و ملی، به همراه بهره‌مندی از تخصص و تجربه متخصصان علم اطلاعات می‌تواند به شناخت عمیق نیازهای اطلاعاتی ذی‌نفعان مدیریت سوانح طبیعی بیانجامد. این امر می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات مثبت و تسهیل جریان اطلاعات با استفاده از طراحی خدمات و محتوای متناسب با نیازهای ذی‌نفعان، و ایجاد برقراری ارتباط مؤثر بین آنها در جهت هم‌افزایی تجربه‌ها و اطلاعات موجود و آتی شود.

Keywords:

Access to Information , Natural Disaster Management , Information Management , Natural Disaster Information Management , Disaster Management Stakeholders , دسترسی به اطلاعات , مدیریت سوانح طبیعی , مدیریت اطلاعات , مدیریت اطلاعات سوانح طبیعی , ذی‌نفعان مدیریت سوانح