تحلیل و واکاوی گونه های روابط علم- دین

کاوش در ماهیت رابطه علم و دین، به‌مثابه دو خاستگاه مهم معرفت بشری، همواره در کانون توجه اندیشمندانِ حوزه‌‌های فکری مختلف قرار داشته است. این امر منجر به شکل‌‌گیری طیف گسترده‌‌ای از دیدگاه‌‌ها و نظریه‌‌های گوناگون در خصوص آن شده است. واکاوی این دیدگاه‌‌های متنوع، به دلیل مباحث دائماً بسط‌‌یابنده درباره مبحث علم دینی و به‌‌طورخاص‌‌تر «علوم انسانی اسلامی» در جامعه ما از اهمیت عمده‌‌ای برخوردار است. نوشتار حاضر با وقوف به اهمیت قضیه می‌‌کوشد مدل‌‌ها و نظریه‌‌های مختلفِ معطوف به رابطه علم و دین را با روشی تحلیلی- توصیفی بررسی کند. یافته‌‌ها بیش از هر چیز بازگوی آن است که دیدگاه واحدی وجود ندارد که بتواند به‌‌قدر کفایت، همه پیچیدگی‌‌های مرتبط با مناسبات علم و دین را پوشش دهد؛ بنابراین تدقیق این رابطه، به‌‌مثابه یکی از پیش‌‌شرط‌‌های ضروری تحقق علم دینی، مستلزم فراگذری از یکسونگری و اتکا بر مدل‌‌های متکثر و چندجانبه‌‌گرا است.

Keywords:

علم , دین , رابطه علم و دین , تضاد , تفکیک , ترکیب , تکمیل