تحول تاریخی برخی واج‌ها در تالشیِ مرکزی

تالشی در شمار زبان‌های حاشیۀ دریای خزر است که خود به شاخۀ غربی زبان‌های ایرانی تعلق دارد. این زبان بر اساس کاربرد جغرافیایی، دارای سه گویش اصلیِ شمالی، مرکزی و جنوبی است. این گویش‌ها در امتداد کرانه‌های دریای خزر، در منتهی‌الیه جنوب شرقی جمهوری آذربایجان، ماسالی، لریک، لنکُران و آستارا، شرق استان آذربایجان و غرب گیلان رایج است. در این پژوهش به تحول تاریخی واج‌های تالشیِ مرکزی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای پرداخته می‌شود و تحول تاریخی برخی واج‌ها به‌ترتیب در زبان‌های ایرانی باستان، فارسی میانه و فارسی نو بررسی و مقایسه می‌گردد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بیش‌تر واج‌ها در تالشی همان دگرگونی‌های واج‌های زبان فارسی را دارند اما برخی تحولات ویژه نیز در این گویش رخ داده‌اند. به‌ عنوان نمونه، واج‌های /v/، /č/ ، /y/ و /j/ در گویش تالشی مرکزی از لحاظ تاریخی از ایرانی باستان تاکنون تغییری نکرده‌اند. بنابراین تالشی را می‌توان از لحاظ تحولات تاریخی واج‌ها در شمار گویش‌های محافظه‌کار قرار داد.

Keywords:

تالشی , دستگاه واجی , زبان‌شناسی تاریخی , واج‌شناسی تاریخی , گویش‌شناسی