بررسی عملکرد آب دریا و ملاس چغندرقند در کاهش گرد و غبار جاده‌های جنگلی (مطالعه موردی: جنگل کوهمیان، آزادشهر)

چکیده سابقه و هدف: مشکل عمده جاده‌های جنگلی شن‌ریزی‌شده به‌ویژه در فصل تابستان، تولید گرد و غبار هنگام تردد وسایل نقلیه است که باعث کاهش دید و مزاحمت برای گردشگران و زوال رویه راه و پوشش گیاهی حاشیه جاده می‌گردد. در این پژوهش عملکرد تیمارهای ضدغبار شامل غلظت‌های مختلف ملاس چغندرقند و آب دریا در کاهش گرد و غبار جاده‌های جنگلی طرح کوهمیان واقع در شهرستان آزادشهر استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: ابتدا مسیری به طول 500 متر به 8 قطعه 60 متری تقسیم شده و تیمارهای ملاس (حاوی ساکاروز، پتاسیم، کربن ازت دار، تیامین و سایر ترکیبات) و آب دریا (حاوی کلرید، سدیم، سولفات، منیزیم و سایر ترکیبات) به‌طور جداگانه هر یک با غلظت‌های 10، 20 و 30 درصد به همراه تیمار شاهد در آنها به اجرا درآمد. برای پیاده‌سازی تیمارها از سیستم پاشش محلول و برای اندازه‌گیری غلظت گرد و غبار از دستگاه غبارسنج الکترونیکی مدل HAZ-DUST EPAM-5000 استفاده شد. دستگاه غبارسنج یک سنجنده گرد و غبار ایستگاهی است که غلظت غبار با قطر آئرودینامیکی کمتر و یا مساوی 10 میکرومتر (PM10) را هر ثانیه نشان می‌دهد یافته‌ها: نتایج پس از گذشت 3، 9 و 27 روز نشان داد که مقدار گرد و غبار جاده‌های تیمار شده با غلظت‌های مختلف ملاس چغندرقند و آب دریا با گذر زمان افزایش یافت. همچنین در هر یک از دوره‌های زمانی با افزایش غلظت محلول‌های ملاس و آب دریا مقدار غلظت گرد و غبار کاهش پیدا کرد. پس از گذشت 27 روز تنها تیمارهای ملاس 20% و 30% توانستند مقدار غلظت انتشار ذرات غبار با قطر کمتر و یا مساوی 10 میکرومتر (PM10) را در محدوده مجاز 50-0 میکروگرم در مترمکعب حفظ کنند. کمترین مقدار غلظت غبار جاده‌ها مربوط به تیمار ملاس 30% بود. نتیجه‌گیری: مقدار غلظت تیمارهای آب دریا در تحقیق حاضر به حدی کم بود که نتوانست عملکرد مؤثری از خود نشان دهد و باعث کاهش غلظت غبار تا محدوده مجاز 50 میکروگرم در مترمکعب گردد. کمترین مقدار غلظت غبار جاده‌ها مربوط به تیمار ملاس 30% با مقدار 21 میکروگرم در مترمکعب بود که می‌توان به عنوان تیمار مناسب برگزید و در پژوهش‌های آتی ماندگاری آن را در طولانی-مدت سنجید. نتیجه‌گیری: مقدار غلظت تیمارهای آب دریا در تحقیق حاضر به حدی کم بود که نتوانست عملکرد مؤثری از خود نشان دهد و باعث کاهش غلظت غبار تا محدوده مجاز 50 میکروگرم در مترمکعب گردد. کمترین مقدار غلظت غبار جاده‌ها مربوط به تیمار ملاس 30% با مقدار 21 میکروگرم در مترمکعب بود که می‌توان به عنوان تیمار مناسب برگزید و در پژوهش‌های آتی ماندگاری آن را در طولانی-مدت سنجید. واژه‌های کلیدی: جاده‌ شن‌ریزی‌شده، تیمارهای ضدغبار، سیستم پاشش محلول، غبارسنج الکترونیکی.

Keywords:

جاده‌ شن‌ریزی‌شده , تیمارهای ضدغبار , سیستم پاشش محلول , غبارسنج الکترونیکی