عوامل مؤثر در شکلگیری گنبد اُرچین (نمونه موردی: گنبد امامزاده سید صلاحالدینمحمد(ع)- آبدانان، ایران)
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 236
This Paper With 12 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ACO-8-29_006
تاریخ نمایه سازی: 20 بهمن 1399
Abstract:
معماری گنبد اُرچین از شاخصههای بناهای آرامگاهی در بخشهای جنوبی و جنوب غرب ایران بوده، که در مطالعات علمی- پژوهشی کمتر به آن پرداخت شده است. هدف اصلی این پژوهش، شناخت عوامل مؤثر در شکلگیری گنبد امامزاده سید صلاحالدین محمد(ع) در شهر آبدانان است. در این راستا تأثیرگذاری عوامل تاریخی، هندسی (کالبدی) و سازهای بر شکلگیری گنبد این امامزاده مطرح شده است. این پژوهش، به روش تحقیق توصیفی- تحلیلی در قالب مطالعات کیفی انجام و اطلاعات آن، براساس مطالعات کتابخانهای و مشاهدات میدانی گردآوری شده است. با توجه به مطالعات و مشاهدات میدانی، بنای مورد مطالعه، گنبد مضرس، از نوع کثیرالاضلاع بود، که از شاخصهای اصلی این گنبد، سادهکردن کثیرالاضلاع در زینههای آن است. به نظر میرسد معمار گنبد، برای افزایش ارتفاع گنبد و به همرساندن زینهها از یک نیمطاسی استفاده کرده است. دیگر یافتههای پژوهش نشان میدهد عوامل تاریخی از قبیل موقعیت جغرافیایی، پیشینۀ تاریخی شهر آبدانان، مجاورت با تمدن عیلامی، زیگوراتها و دیگر مقابر تاریخی دشت خوزستان (مقبرۀ دانیال نبی (ع) در شوش و مقبرۀ امامزاده رودبند (ع) و یعقوب لیث صفاری در دزفول) و همچنین شکل کالبد مقابر دورۀ سلجوقی در منطقه، بر شکل کالبدی گنبد مورد مطالعه مؤثر بودهاند. از حیث سازهای، گنبد این بنا بیشتر از مصالح بومی استفاده و تلاش شده است به کمک هندسۀ مناسب، از پدیدآمدن نیروهای نامتقارن و کششی جلوگیری شود. بنابراین روابط عددی در تناسبات شکلهای خود متشابه در طبقات و تناسبات اجزای گنبد اعم از ارتفاع طبقات، دهانه و سایر اجزاء هریک با روابط خاص الگویی برخالی (فراکتال) ایجاد میکند. بهکارگیری این هندسه بینظیر در گنبد مانع از جذب نور خورشید در گنبد شده است. از سویی ارتفاع، شکل و رنگ گنبد در منظر و سیمای بصری تأثیرگذار بوده است و موجب شاخصشدن بنا میشود.
Keywords:
Authors
مهنوش محمودی
استادیار، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، ایران.
ناصر رنجبر
گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، ایران.
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :