ارزشیابی عملکرد بیمارستان‌های ایران: مرور نظام مند و فراتحلیل دو دهه پژوهش

مقدمه: ارزشیابی صحیح و به موقع عملکرد بیمارستان‌ها و بکارگیری اقدامات اصلاحی منجر به بهبود کیفیت خدمات، افزایش رضایت بیماران و ارتقای پیامدهای سلامت می‌شود. پژوهش‌های بسیاری در ایران به ارزشیابی عملکرد بیمارستان‌ها پرداختند. هدف این پژوهش ارزشیابی عملکرد بیمارستان‌های ایران با استفاده از مطالعات انجام شده در 21 سال اخیر است. مواد و روش کار: همه مقالات فارسی و انگلیسی مرتبط با ارزشیابی عملکرد بیمارستان‌های ایران، منتشر شده در 21 سال اخیر (1376 تا 1396) با استفاده از روش مرور نظام‌مند و با استفاده از کلیدواژه‌های مناسب در 6 پایگاه داده‌ای PubMed، Emerald، Elsevier، SID، Iranmedex و Magiran و موتورهای جستجوگر Google و Google Scholar مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت، 162 مقاله واجد شرایط لازم، انتخاب و تحلیل شدند. یافته ها: درصد اشغال تخت، متوسط اقامت بیماران، فاصله گردش تخت و درصد مرگ‌‌و‌‌میر بیماران شاخص‌های عملکردی پرکاربرد در ارزشیابی بیمارستان‌ها بودند. در بیشتر مطالعات از روش‌های تحلیل پوششی داده‌ها و پابن لاسو برای سنجش کارایی بیمارستان‌ها استفاده شده است. کارایی بیمارستان‌ها در بیشتر این مطالعات کم تا متوسط گزارش شده است. در مطالعات انجام شده با استفاده از مدل‌های سیستمی ارزشیابی عملکرد مانند مدل‌های بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت و مالکوم بالدریج، امتیاز مربوط به بعد نتایج در بیشتر موارد پایین‌تر از بعد توانمندسازها بوده است. بحث و نتیجه گیری: مطالعات ارزشیابی عملکرد بیمارستان‌ها در ایران بیشتر بر بعد کارایی تمرکز داشته و کمتر به شاخص‌های اثربخشی توجه داشتند. از مدل‌های سیستمی جامع کمتر در ارزشیابی بیمارستان‌های کشور استفاده شده است. مدل‌های سیستمی ارزشیابی عملکرد، تصویر کامل و دقیق‌تری از اثربخشی و کارایی بیمارستان‌ها ارائه می‌دهند.

Keywords:

Performance evaluation , Hospital , Efficiency , Effectiveness , Systematic Review , Meta- analysis , Iran , ارزشیابی عملکرد , بیمارستان , کارایی , اثربخشی , مرور نظام‌مند , متا آنالیز , ایران