تحلیل اثرات تغییرات الگوی مسکن بر کارکرد زنان روستایی(مطالعه موردی: روستاهای استان لرستان)

روستاها به‌واسطه کارکرد اساسی خود که تأمین ‌کننده بسیاری از نیازهای زیستی، سکونتی و اقتصادی جامعه روستایی هستند، از خصیصه پویایی و تغییر دائمی برخوردارند. این خصیصه از پویایی افراد و گروه‌های جامعه روستایی و تمایلات آنان در شکل دادن به کالبد و فضای روستا ناشی می‌شود. الگوی خانه‌های روستایی تجلیگاه شیوه‌های زیستی- معیشتی و نیروهای تأثیرگذار بر روندهای اجتماعی و اقتصادی در شکل بخشی به آن‌هاست. از جمله مسائل مهم در این زمینه که محوریت تحقیق حاضر را تشکیل می‌دهد نقش زنان و تأثیرپذیری کارکردهای اقتصادی‌،  تولیدی و تدارکاتی آن‌ها از الگوی مسکن است. تحقیق حاضر بر این فرضیه استوار است که با مرور زمان و دخالت برخی عوامل در ساخت مساکن روستایی به ‌تدریج فضا‌بندی خانه‌های روستایی به‌شدت از شیوه‌های ساخت‌وساز و معماری شهری تبعیت نموده و کارکردهای معیشتی و تدارکاتی خود را ازدست ‌داده‌اند و این مسئله تأثیر قوی بر کارکرد اجتماعی و مشارکت زنان در اقتصاد خانوار بر جای گذاشته است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش به‌صورت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق‌ 169875 خانوار روستاهای استان لرستان است که پرسشنامه‌ها به‌صورت نمونه توسط 420 خانوار تکمیل گردید. پردازش داده­ها با نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های یومن ویتنی، فریدمن، کندال و مدل تحلیل مسیر صورت گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق مؤید این نکته است که تغییر در الگوی مسکن روستایی به تبعیت از زندگی شهری و مسکن شهری منجر به تغییر در اجزا و فضاهای مسکن روستایی شده است‌ و این تغییرات نیازهای فضایی برخی فعالیت‌ها و کارکردها را از بین برده‌اند. همچنین در نتیجه این تغییرات محدودیت‌های فعالیتی  برای زنان روستایی به وجود آمده که موجب به حاشیه رانده شدن آن‌ها گردیده است. در این راه شناخت قابلیت­های فردی- اجتماعی و توانمندی­های اقتصادی زنان روستایی در راستای سازمان‌دهی آن‌ها و بهره­وری شایسته از آن‌ها همراه با زمینه‌سازی و بسترسازی ساختارها در الگوهای جدید مساکن روستایی می‌تواند کمک بسیار زیادی به احیای نقش زنان در توسعه روستایی بنماید.

Keywords:

housing patterns , the role of rural women , Lorestan Province , rural housing. , الگوی مسکن , کارکرد زنان روستایی , استان لرستان.