تجزیه و تحلیل مکانی تکه‌تکه‌شدگی جنگل‌های زاگرس مرکزی برای مقاصد حفاظت و احیای اراضی (مطالعه موردی: جنگل‌های پشتکوه فریدون‌شهر، استان اصفهان)

در پژوهش حاضر از خط‌مشی‌های حفاظتی بر پایه روش‌های تجزیه و تحلیل مکانی تکه‌تکه‌شدگی جنگل‌ها و ارزیابی‌های میدانی در منطقه جنگلی زاگرس مرکزی در غرب استان اصفهان استفاده شد. ویژگی‌های خاک و پوشش گیاهی در 15 زیرحوضه جنگلی با درجه انبوهی پوشش تاجی زیاد، متوسط و کم به مساحت 2/839 کیلومترمربع مطالعه شد. در روش تجزیه و تحلیل عملکرد سیمای سرزمین (Landscape Function Analysis (LFA یازده شاخص سطح‌ خاک در بین لکه‌های گیاهی و خاک ‌لخت در طول ترانسکت مستقرشده برای دستیابی سه‌ ویژگی عملکردی شامل پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی بررسی شد. در روش سلامت 17 شاخص برای ارزیابی سه ویژگی عملکردی شامل سلامت موجودات زنده، عملکرد آب‌شناختی و پایداری سایت امتیازدهی شد. نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصویر Landsat OLI در سال 1394 برای اندازه‌گیری درجه‌ تکه‌تکه‌شدگی تولید شد. نتایج LFA نشان داد پایداری سایت و چرخه مواد در جنگل‌های با انبوهی پوشش زیاد با مقدار 72 و 57 درصد به‌طور معنی‌داری از سایر پوشش‌‌ها بالاتربود (P < 0/05). نتایج سلامت نشان‌ داد شاخص‌های هدررفت خاک سطحی، گونه‌های مهاجم و مقاومت خاک‌ سطحی به فرسایش عوامل تأثیرگذار بر سلامت سایت هستند. مقادیر تکه‌تکه‌شدگی در سایت‌های جنگلی با انبوهی پوشش تاجی زیاد و در سایت‌های با انبوهی پوشش اندک به‌ترتیب برابر 54 و 96 درصد بود. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌دهنده‌ کارایی ترکیب روش زمینی و سنجش از دوری در ارزیابی میزان عملکرد جنگل‌های زاگرس است.

Keywords:

Ecosystem health , Landscape function analysis , Structural and functional indices , سلامت اکوسیستم , تحلیل عملکرد سیمای سرزمین , شاخص‌های ساختاری و عملکردی