ارزیابی برخی شاخص های مورفوفنولوژیک جهش یافته های زعفران تحت تیمار پسآب فراوری کنجد

پسآب حاصل از فراوری کنجد که به دلیل فیبر بالا، وجود ویتامین های گروه B و درصد قابل توجهی عناصر معدنی در پوسته خود، می تواند جهت آبیاری گیاهان استفاده شود. در این میان زعفران که علاوه بر ارزش اقتصادی بالا، پتانسیل رشدی خوبی در خاک های با حاصلخیزی پایین دارد، با توجه به تنوع محدود موجود در کشور و به منظور امکان سنجی استفاده ا ز پسآب کنجد جهت آبیاری در آزمایشی با دو فاکتور پرتوتابی (سطوح 18 و 15 گری به همراه شاهد بدون پرتو) و آبیاری (سطوح آب شرب شهر یزد و پسآب مرحله دوم فراوری کنجد) در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار بررسی گردید. نتایج تجزیه واریانس با استفاده از SPSS نشان داد که اثرات متقابل پسآب و پرتو تابی گاما برای پنج شاخص روز تا ظهور جوانه، روز تا ظهور گل، روز تا برداشت، طول گل و طول کلاله معنی دار شد. اما طول مریستم، وزن تر و خشک گل و همچنین وزن خشک کلاله هرچند دارای تغییرات قابل مشاهده بودند ولی ازنظر آماری، اختلاف آنها معنی دار نشد. نتایج مقایسهمیانگین به روش دانکن مبین این بود که جهش یافته های 18 گری که تحت تیمار آبیاری با پسآب قرار گرفتند، در مدت زمان کوتاه تری جوانه زدند به طوریکه این تغییر نسبت به ژنوتیپ شاهد در هر دو سطح آبیاری معنی دار بود. در شاخص طول گل، ژنوتیپ های بدون پرتو در تیمار آبیاری با پسآب نسبت به جهش یافته های 15 و 18 گری در هر دو سطح تیمار آبیاری و همین ترکیب، در شاخص طول کلاله، علاوه بر دو جهش یافته، با ژنوتیپ شاهد در تیمار آب شرب نیز افزایش معنی داری را نشان دادند. به طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که تیمار پسآب مرحله دوم فراوری کنجد توانسته علاوه برافزایش صفات مرتبط با عملکرد، منجر به کاهش معنی دار صفات مرتبط با زودرسی نیز شود.

Keywords:

زعفران , کود زیستی , محیط زیست , بازچرخانی آب , پرتوتابی گاما