درباره لایحه مالیات بر ارزش افزوده ۷ . بررسی گزارش کمیسیون اقتصادی (کلیات)

لایحه دائمی کردن قانون مالیات بر ارزشافزوده در اسفندماه ۱۳۹۵ تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. این لایحه قریب به دو سال در کمیسیون اقتصادی و کارگروه مالیاتی آن مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی مفاد لایحه دو محور مورد توجه جدی مرکز پژوهش های مجلس قرار داشته است. یکی آسیب شناسی دوره ۱۰ ساله اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزشافزوده و دیگری دریافت نظرات تمامی ذینفعان مالیات بر ارزش افزوده و به ویژه مودیان و فعالان اقتصادی بخش خصوصی. بررسی های کارشناسی مرکز پژوهش ها و مشاهدات و بازدیدهای میدانی از شهرک های صنعتی و بنگاه های تولیدی نشان از نقایص و ضعف های متعدد در قانون مالیات بر ارزش افزوده و نحوه اجرای آن توسط سازمان امور مالیاتی داشته است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: تاریخ تعلق مالیات، نحوه و مدت زمان استرداد مالیات های پرداخت شده به صادرکنندگان، پذیرش اعتبار مالیاتی فعالان اقتصادی، ممیز محوری در رسیدگی به اظهارنامه های مالیاتی و تشخیص میزان مالیات، ابهام در ارسال کالا و خدمات به مناطق آزاد تجاری-صنعتی، حمایت از کالاهای خارجی (وارداتی) در مقابل تولیدات ملی، وجود شرکت های کد فروش و معاملات صوری، وجود فرایند معیوب دادرسی مالیاتی در سازمان امور مالیاتی، خلا و یا ابهام در تعریف مفاهیم مورد نیاز برای اجرای قانون، مشکلات پیمانکاران در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده علی الخصوص پیمانکاران طرف قرارداد با کارفرمایان دولتی، عدم اعطای معافیت و یا نرخ صفر به تجهیزات و خطوط تولیدی کالاهای معاف، ضعف در زیرساخت های فنی و اجرایی سازمان امور مالیاتی، تشخیص میزان مالیات متعلق به شیوه علی الراس و تعیین سلیقه ای آن، بلاتکلیفی طولانی مدت مودیان در خصوص رسیدگی به اظهارنامه های مالیاتی آنها (نبود مرور زمان در نظام مالیات بر ارزش افزوده)، عدم توجه به موضوع انحلال اشخاص حقوقی و یا انتقال واحدهای صنفی و ... . در لایحه مالیات بر ارزشافزوده برای مشکلات و آسیب هایی نظیر استرداد مالیات های پرداختی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان، خلاها و ابهام های موجود در تعریف مفاهیم مورد نیاز برای اجرای قانون، عدم اعطای نرخ صفر به عرضه داخلی انواع داروهای درمانی و پیشگیری، عدم اعطای نرخ صفر به عرضه داخلی ماشین آلات و تجهیزات سرمایه ای، عدم استرداد مالیات خرید ماشین آلات خطوط تولید کالاهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده، عدم توجه به موضوع انحلال و انتقال واحدهای صنفی، محاسبه یارانه پرداختی از سوی دولت به برخی از کالاها و خدمات در ماخذ محاسبه مالیات، مشکلات پیمانکاران در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، ابهام و ضعف در اخذ عوارض آلایندگی از واحدهای تولیدی آلاینده و ... چاره اندیشی هایی شده است که بررسی راهکارهای ارائه شده توسط لایحه دولت نشان می دهد که راهکارهای مذکور می تواند برخی از مشکلات و آسیب های مذکور را مرتفع کند. البته در لایحه مالیات بر ارزش افزوده که از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده در مورد ریشه ها و دلایل برخی مسائل و چالش های به وجود آمده در اجرای قانون غفلت شده است. مواردی نظیر تاریخ تعلق مالیات، ممیزمحوری، تشخیص سلیقه ای میزان مالیات و استفاده از شیوه علی الراس، الگوی حکمرانی نامناسب در نظام مالیاتی کشور، توسعه معافیت های مالیاتی، حمایت از کالاهای خارجی (وارداتی) در مقابل تولیدات ملی، فرایند نامناسب دادرسی مالیاتی در سازمان امور مالیاتی، پذیرش اعتبار مالیاتی فعالان اقتصادی، نبود مرور زمان در نظام مالیات بر ارزش افزوده و ... برخی از این موارد است که در کمیسیون اقتصادی مجلس
شورای اسلامی، تلاش های قابل توجهی برای حل وفصل موارد مذکور انجام گرفت. شایان ذکر است برخی موارد در مصوبات کمیسیون اقتصادی وجود دارد که به نظر می رسد اصلاح آنها بتواند آثار و تبعات مثبت قابل توجهی در نظام مالیاتی بر جای گذارد. برخی از اصلاحات پیشنهادی بر روی مصوبات کمیسیون عبارتند از: اصلاح کامل فرایند دادرسی مالیاتی مطابق با تجربیات موفق جهانی، لزوم مشمول کردن مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی در نظام مالیات بر ارزش افزوده، کاهش دامنه معافیت های مالیاتی، کاهش اختیارات و مزایای سازمان امور مالیاتی (لغو امتیازاتی نظیر داشتن آیین نامه خاص مالی و اداری و استخدامی خارج از چارچوب مقررات عمومی دولت برای سازمان امور مالیاتی و یا اعطای مجوز استخدام ۲ % (دو درصد) از افراد مورد نیاز خارج روال های عادی و عمومی به سازمان امور مالیاتی).