ارزیابی الگوی بیان ژن نیترات ردوکتاز و ویژگی‌های کیفی و فیزیولوژیک در شرایط تنش اکسیداتیو در اسفناج

اسفناج از جمله سبزی‌های مهم با خواص تغذیه‎ای بالا بوده و تولید آن در مناطق شمالی کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. تنش‌های مختلف محیطی با رشدی فزاینده‌ تهدیدی جدی بر جنبه‌های کیفی تولید این محصول محسوب می‌شوند. این تنش‌ها بیشتر با افزایش مقدار رادیکال‌های فعال اکسیژن موجب خسارت‌هایی جدی و حتی جبران‌ناپذیری می‌گردند. در این پژوهش با اعمال تنش اکسیداتیو مصنوعی توسط محلول‌پاشی نیترات نقره (غلظت‌های صفر، 1 و 2 میلی‌مولار) و اعمال پیش تیمار اسکوربیک‌اسید (صفر و 20 میلی‌مولار) بر اسفناج Spinacea oleracea L. (New Persian cultivar)، ویژگی‌های رشدی مورد ارزیابی قرار گرفت. این ویژگی‎ها شامل پدیدگان ظاهری، سطح برگ، مقدار ماده خشک، سرعت رشد و ویژگی‌های کیفی شامل مقدار پروتئین، کلروفیل (a و b)، سطح تنش اکسیداتیو یاخته‌ای (سنجش TBARM و LOX) بود. صفات مورد نظر پس از اعمال تیمار در زمان‌های 12، 24 و 48 ساعت پس از محلول‌پاشی تیمارها ارزیابی گردید. این مطالعه در شرایط گلخانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. اعمال تیمارهای آزمایشی به صورت محلول‌پاشی و در محدوده آغازین بیشینه رشد رویشی صورت پذیرفت. نتیجه‌ها نشان داد محلول‌پاشی اسکوربیک‌اسید هیچ‌گونه اثر منفی بر ویژگی‌های مورد بررسی نداشت در حالی‌که محلول‌پاشی نیترات نقره منجر به کاهش چشمگیر در بیشتر ویژگی‌های مطلوب و هم‌چنین افزایش مقدار سطح اکسیداسیون یاخته‌ای و فعالیت آنزیم لیپوکسیژناز گردید. نتیجه‌ بررسی مقدار بیان نسبی ژن نیترات ردوکتاز نشان داد که کاربرد اسکوربیک‌اسید باعث افزایش مقدار بیان ژن نیترات ردوکتاز نسبت به شاهد گردید و از سویی کاربرد نیترات نقره مقدار بیان ژن نیترات ردوکتاز را کاهش داد. کاربرد محلول‌پاشی اسکوربیک‌اسید 2 ساعت قبل از تیمار نیترات نقره منجر به بهبود نسبی ویژگی‌های مورد مطالعه گردید.

Keywords:

Chlorophyll content , Growth parameters , Protein content , Cellular oxidation , Spinach. , اسفناج , مقدار پروتئین , ویژگی‌های رشدی , مقدار کلروفیل , اکسیداسیون یاخته‌ای