بررسی تنوع ژنتیکی میان برخی نژادگان‌های سیب محلی ایران و رقم‌های تجاری با استفاده از نشانگرهای مولکولی SSR وSRAP

بیشتر رقم‌های سیب ایران با نام‌های محلی نام‌گذاری شده‌اند و بنابراین روابط ژنتیکی آن‌ها چندان مشخص نیست. در این پژوهش به‌منظور تعیین شناسنامه ژنتیکی برخی نژادگان‌های مختلف سیب‌های ایران و نیز مقایسه روابط ژنتیکی آن‌ها با رقم‌های تجاری خارجی از دو سیستم نشانگر ریزماهواره SSR (Simple sequence repeats) و SRAP (Sequence-related amplified polymorphism) استفاده شد. از بین 14 جفت آغازگر ریزماهواره به‌کار رفته، 9 جفت آغازگر به‌دلیل ایجاد چند شکلی مناسب، کارآمد تشخیص داده شدند. میانگین تعداد آلل‌ها در هر مکان ژنی 22/6 و میزان هتروزیگوسیتی مشاهده شده برابر 81/0 به‌دست آمد و تنوع ژنتیکی بالا در ماده‌های گیاهی مورد بررسی که ناشی از ماهیت خودناسازگاری و دگرگشنی سیب می‌باشد را تأیید کرد. در نشانگر SRAP، از مجموع 56 ترکیب آغازگری استفاده شده، تعداد 13 ترکیب چند شکلی مناسبی نشان دادند و 194 نوار چند شکل (9/%85) تولید نمودند. میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده برای ترکیب‌های آغازگری 34/0 محاسبه شد که با ماهیت خودناسازگاری و دگرگشنی سیب مطابقت نداشت. نتیجه‌های حاصل از این پژوهش نشان داد که توانایی نشانگر SSR در نشان دادن اطلاعات چند شکلی و میزان هتروزیگوسیتی در نژادگان‌های سیب نسبت به نشانگر SRAP بیشتر است و برخلاف نامگذاری منطقه‌ای سیب‌های بومی ایران، خاستگاه اصلی این نژادگان‌ها با نام جغرافیایی آن‌ها مطابقت ندارد. نزدیکی ژنتیکی سیب‌های خارجی نشان از شجره مشترک احتمالی آن‌ها دارد.

Keywords:

Genetic polymorphism , Heterozygosity , Iranian apple , Molecular markers , چند شکلی ژنتیکی , سیب ایران , نشانگرهای مولکولی , هتروزیگوسیتی