یک تحلیل تجربی از رقابت‌پذیری محصولات کشاورزی استان کردستان

محدودیت عوامل تولید و نیاز روز افزون به بازارهای جهانی، رقابت­پذیری محصولات را به موضوعی مهم تبدیل کرده است. از سوی دیگر رشد نامتوازن منطقه­ای در ایران، لزوم تحقیقات منطقه­ای و شناسایی مزیت­های تولیدی هر منطقه را دو چندان کرده است. در این مقاله سعی می­شود که ترکیبی از شاخص­های مزیت نسبی و رقابتی به جهت بررسی رقابت­پذیری محصولات کشاورزی استان کردستان در بازار هدف عراق نسبت به سایر استان­های کشور در بازه زمانی 1389 تا 1395 ارائه شود. در این راستا ترکیبی از شاخص­های مزیت نسبی آشکار شده نرمال، اثر کالایی، اثر بازاری، اثر رقابت­پذیری و سهم ثابت بازار استفاده شده است. همچنین به جهت تفکیک محصولات کشاورزی از سیستم طبقه­بندی HS، بهره گرفته شده است. یافته­های این تحقیق حاکی از آن است که محصولات کشاورزی استان کردستان مزیت­های صادراتی بالایی در بازار عراق دارند که بخش تولیدی این استان می­تواند از این مزیت­ها استفاده بهینه ببرد. نتایج خرد این مقاله نشان می­دهد که 16 رشته فعالیت دارای مزیت نسبی آشکار شده و 8 رشته فعالیت دارای مزیت رقابتی صادراتی می­باشند. بادمجان تازه، توت فرنگی، هویج، پیاز و موسیر، کاهوی کروی سالادی و دانه­ها و میوه­های روغن­دار محصولاتی هستند که مزیت نسبی آن­ها به سمت مزیت رقابتی صادراتی حرکت کرده است. در مقابل مزیت رقابتی محصولات دارای مزیت نسبی بالا مانند سیب تازه، گوجه فرنگی، خیار، فلفل فرنگی، سیب زمینی، هندوانه، نباتات تازه-محصولات گلکاری، آلو و گوجه، آشکار نشده و قسمتی از سهم خود در بازار هدف را به رقبای صادراتی واگذار کرده­اند. حیوانات تازه، گوشت و سیر، محصولاتی هستند که با وجود عدم مزیت نسبی آشکار شده توانسته­اند رقابت‌پذیری بالایی داشته و سهم صادراتی خود در بازار هدف را افزایش دهند.

Keywords:

واژگان کلیدی: طبقه بندی HS , محصولات کشاورزی , مزیت نسبی , مزیت رقابتی , استان کردستان