ارزیابی کارایی تولید خرما به روش تحلیل پوششی داده‌های پنجره‌ای (مطالعه موردی: استان خوزستان)

استان خوزستان یکی از قطب­های اصلی تولید خرما در ایران است. تغییرات اقلیمی، افزایش دما، کاهش بارندگی، شور شدن تدریجی آب و خاک، تأثیرات منفی بسیاری بر روی عملکرد و کیفیت این محصول داشته است. به همین منظور، پژوهش حاضر به ارزیابی کارایی محصول خرما در استان خوزستان می­پردازد. از روش­های ارزیابی متداول، روش تحلیل پوششی داده­ها می­باشد. یکی از اشکالات روش تحلیل پوششی داده­ها در نظر نگرفتن عامل زمان در ارزیابی عملکرد است. در این راستا، روش تحلیل پوششی داده­های پنجره ای روشی است که امکان محاسبه کارایی در طول زمان را فراهم می­آورد. پژوهش حاضر، کارایی 8 تولید کننده خرما در استان خوزستان طی دوره زمانی 1396-1389 را با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌های پنجره­ای مورد ارزیابی قرار می­دهد. بدین منظور، داده­های مورد نیاز از دفتر طرح و برنامه جهاد کشاورزی تهیه شد که در برگیرنده اطلاعات مربوط به سطح اراضی، آب مصرفی، کود حیوانی، نیروی انسانی، کود شیمیایی، سموم آفات به عنوان متغیرهای ورودی  و عملکرد و سود ناخالص به عنوان متغیرهای خروجی می­باشد. نتایج پژوهش نشان داد هیچ کدام از تولید کننده­ها طی سال های 1391-1389 و 1396-1393دارای کارایی فنی کامل نبودند. در فاصله زمانی 1391-1389 کارایی تولید کننده­ها کم نوسان بوده و میانگین کارایی هر سال تولید کننده­ها در مقایسه با دوره زمانی 1396-1393، در سطح بسیار بالاتری قرار داشته است. بطوری‌که در فاصله زمانی 1391-1389، کمترین و بیشترین مقدار میانگین کارایی هر سال به ترتیب 820.0و973.0می­باشند. حال اینکه این مقادیر برای دوره زمانی 1396-1393 به ترتیب 610.0 و936.0 هستند. در سال 1392 دو تولید کننده در سطح کارایی فنی کامل قرار داشته اند.

Keywords:

تحلیل پوششی داده ­ها , خرما , خوزستان , کارایی , تحلیل پنجره‌ای