پیامدهای تفهیم اتهام در نظام های دادرسی کیفری

تفهیم اتهام یکی از حقوق متهم است که ضامن عادلانه بودن فرایند دادرسی است. دادرسی عادلانهوقتی میسر میشود که متهم بتواند به درستی و با تمام امکانات از خود دفاع کند و این ممکن نیستمگر آن که از موضوع یا موضوعهای اتهام وارده و دلایل آن اطلاع کامل داشته باشد. تفهیم اتهام بهدلیل اهمیت وافری که دارد مورد توجه اعلامیههای حقوق بشر و قوانین اساسی و حتی عادی اکثرکشورها قرار گرفته است. بند 2 ماده 9 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مقرر می دارد: «هرکسدستگیر می شود باید در موقع دستگیر شدن از جهات آن مطلع شود و در اسرع وقت اخطاری هایدایر به هرگونه اتهامی که به او نسبت داده می شود دریافت دارد». در ایران نیز طبق اصل 32 قانون اساسی: «در صورت بازداشت، موضوع اتهام باید با ذکر دلایل بلافاصله کتباً به متهم ابلاغ و تفهیم شود و حداکثر ظرف مدت 24 ساعت پرونده مقدماتی به مراجع قضایی ارسال و مقدمات محاکمهدر اسرع وقت فراهم شود. متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می شود». مدلول این اصل درمواد 24 و 129 ق.آ.د.ک نیز آمده است. در این نوشتار که از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شدهاست، به بررسی جایگاه تفهیم اتهام، ارتباط تفهیم اتهام با اصول کلی حقوق کیفری و وظایف دستاندرکاران عدالت کیفری در زمینه تفهیم اتهام و دادرسی عادلانه خواهیم پرداخت.

Keywords:

حقوق متهم , ضابطین دادگستری , تفهیم اتهام , دادرسی عادلانه