تغییرات فصلی فعالیت مطلق و ویژه‌ی اسیدفسفاتاز در رقابت ریزوسفری نهال‌های بلندمازو و پلت در کشت خالص و آمیخته

رقابت ریزوسفری در دستیابی گیاهان به عناصر غذایی مانند فسفر اهمیت زیادی دارد. محیط ریزوسفر حداکثر اثرپذیری را از رقابت بین‌گونه‌ای و درون‌گونه‌ای دارد. با توجه به ویژگی‌های ریزوسفری خاص هر گونه احتمالاً تراوش‌های ریزوسفری (مانند اسیدفسفاتاز) در حالات رقابتی مختلف، تغییرات محسوسی دارد. اسیدفسفاتاز از مهم‌ترین آنزیم‌های ریزوسفری و آنزیم مختص چرخه‌ی فسفر است. این پژوهش به مطالعه‌ی‌ فعالیت مطلق و ویژه‌ی ‌اسیدفسفاتاز در ریزوسفر دو گونه‌‌ی پلت و بلندمازو (از مهم‌ترین گونه‌های جنگلی شمال کشور) در حالت کشت خالص و آمیخته در طی فصول مختلف در یک ریزوترون نوین پرداخته است. از لوله‌های دستیابی 18 ریزوترون شامل سه تیمار آمیختگی (پلت خالص، بلندمازو خالص و پلت- بلندمازو) درپنج تکرار همراه با سه ریزوترون فاقد کشت نهال طی چهار فصل سال نمونه‌گیری انجام و فعالیت مطلق و ویژه‌ی اسیدفسفاتاز در آن تعیین گردید. نتایج نشان داد که فعالیت مطلق و ویژه‌‌ی اسیدفسفاتاز بین ترکیب‌های متفاوت کشت و فصول مختلف در سطح احتمال 95 درصد اختلاف معنی‌داری دارد. ترکیب کشت آمیخته در پاییز بیشترین میزان فعالیت (gPNPg-1h-1µ 16/154±37/2370) و تیمار کنترل در تابستان کمترین میزان فعالیت اسیدفسفاتاز مطلق (µgPNPg-1h-1 65/108±75/991) را به خود اختصاص دادند. میزان فعالیت مطلق و ویژه‌ی ‌اسیدفسفاتاز در انتهای دوره‌‌ی مطالعه نسبت به فصل آغازین مطالعه کاهش محسوسی را نشان داد. این نتایج می‌تواند تأییدکننده‌ی‌ برتری کشت آمیخته‌ی پلت- بلندمازو از نظر ساختار، فیزیولوژی و مورفولوژی مناسب‌تر ریزوسفری و رشد بهتر ریشه باشد و این تیمار، فسفر خاک را در طی فصول مختلف به میزان بهتری حفظ نموده است.

Keywords:

اسیدفسفاتاز , ترکیب گونه‌ای , رقابت ریشه , ریزوترون