بررسی موانع توسعۀ گردشگری روستاهای کوهستانی با تأکید بر آب درمانی. مطالعه موردی: روستاهای بخش لاریجان شهرستان آمل

امروزه گردشگری از اهمیت ویژه­ای در اقتصاد ناحیه­ای برخوردار بوده و  نقش کلیدی در توسعۀ اقتصاد روستایی کشورهای مختلف جهان ایفا می­کند. به­طوری­که با توسعۀ گردشگری روستایی اقتصاد روستایی پویاتر شده و به تبع ارزش افزوده اقتصادی، کیفیت زندگی روستاییان بهبود می­یابد. براین­اساس هدف این پژوهش بررسی موانع و چالش­های توسعۀ گردشگری و ارائه راهکارهایی در راستای توسعۀ روستاهای کوهستانی شمال ایران به­ویژه روستاهای ناحیه مورد مطالعه است. این پژوهش به صورت کاربردی بوده و روش آن به صورت توصیفی- تحلیلی و میدانی است و جامعۀ آماری روستاییان ساکن در روستاهای کوهستانی بخش لاریجان شهرستان آمل می­باشند. پس از شناسایی و طراحی شاخص ، پرسش­نامه­ای تنظیم شد که با استفاده از فرمول کوکران، 220 نفر از روستاییان به عنوان جامعۀ نمونه انتخاب شدند که با روش نمونه­گیری تصادفی ساده پرسش­نامه­ها بین آنها توزیع گردید و در نهایت با استفاده از آماره­های توصیفی و آزمون­های فریدمن و تحلیل‌ عاملی در محیط نرم­افزاری SPSS، داده­ها مورد سنجش و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نشان­دهندۀ تفاوت معنادار و 99 درصدی هریک از موانع پیش­روی توسعه گردشگری روستایی هستند. همچنین نتایج حاصل از آزمون تحلیل­عاملی حاکی از آن است که مؤلفه  مختلف بررسی شده به عنوان چالش به چهار دسته (عامل) طبقه­بندی شدند و درمجموع درمحدودۀ این پژوهش بودند. در این بین چالش­های زیرساختی با 18/25 درصد واریانس مقدار ویژه به عنوان مهم­ترین چالش محسوب می­گردد و بعد از آن چالش‌های بهداشتی و زیست­محیطی با 38/17 درصد از واریانس مقدار ویژه به عنوان دومین عامل محسوب می­شود. علاوه بر موارد مذکور چالش­های اقتصادی با 19/15 درصد از واریانس و چالش­های اجتماعی و فرهنگی با 06/13 درصد از واریانس مقدار ویژه در رتبه­های بعدی قرار می­گیرند. براین­اساس می­توان نتیجه گرفت که مؤلفه  بررسی شده در مجموع 81/70 درصد از واریانس کل موانع توسعۀ گردشگری در روستاهای کوهستانی محسوب می­شوند و حدود 19/29 درصد باقی­مانده مربوط به عواملی هستند که در این پژوهش مورد شناسایی و بررسی قرار نگرفتند.

Keywords:

گردشگری , اکوتوریسم , توسعۀ روستایی , آب‌درمانی , بخش لاریجان