مقایسة خروج بند موصولی در سفرنامه‌های زبان فارسی
Publish place: Textology of Persian literature، Vol: 12، Issue: 4
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 324
This Paper With 19 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_RPLL-12-4_004
تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400
Abstract:
خروج بند موصولی یک فرایند نحوی اختیاری است که تحت تأثیر عوامل سبکی و گفتمانی رخ می‌دهد. این پژوهش وضعیت بندهای خروج‌یافته در سه سفرنامة منتخب از سه دورة تاریخیِ زبان فارسی را مطالعه و بررسی می‌کند. پژوهندگان می‌کوشند این بندها را براساس جایگاه موصولی‌سازی، شیوة نحوی نمایش ارتباط بند موصولی با هستة آن و همچنین مقایسة بندهای خروج‌یافته براساس عوامل گفتمانی ـ مانند ساخت اطلاعی، وزن دستوری و فراوانی خروج بند موصولی ـ بررسی کنند؛ البته با تمرکز بر میزان همگرایی/ واگرایی نتایج حاصل از خروج بند موصولی به‌عنوان یک فرایند نحوی سبکی و ویژگی‌های سبک‌شناختی این آثار. بدین منظور سه سفرنامه انتخاب شد: سفرنامة ناصرخسرو (ناصرخسرو قبادیانی مروزی)، سفرنامة خطای‌نامه(علی‌اکبر خطایی)، کارنامة سفر به چین(محمدعلی اسلامی ندوشن). با نمونه‌گیری نظام‌مند از متن سفرنامه‌های منتخب، تعداد 645 بند موصولی استخراج شد و سپس این بندهای موصولی براساس پنج شاخص خروج یا خارج‌نشدن بند، جایگاه موصولی‌سازی، شیوة نحوی ارتباط بند موصولی با هستة اسمی، ساخت اطلاعی فعل و وزن دستوری بررسی شد. نتایج مطالعه نشان‌دهندة فراوانی نسبتاً بالای خروج بند موصولی در دو کتاب سفرنامة ناصرخسرو قبادیانی (63 درصد) و کارنامة سفر به چین (45 درصد) و وقوع بسیار پایین آن در خطای‌نامه (22 درصد) است. همچنین میزان ظهور گروه اسمی مرجع در جایگاه افزودة بندهای پیرو در دو کتاب ذکرشده پایین‌تر (28 درصد) و در سفرنامة خطای‌نامه بالاتر (36 درصد) است. همچنین براساس ملاک وزن دستوری بندهای خروج‌یافته، بین دو کتاب سفرنامة ناصرخسرو و کارنامة سفر به چین ازسویی و کتاب خطای‌نامه از دیگر سو، تفاوت معناداری مشاهده میشود. براساس مجموع تفاوت‌های ذکرشده و با در نظر گرفتن اثر پردازشی خروج بندهای موصولی بر درک بهتر متن توسط مخاطب، این پژوهش شیوة دو کتاب سفرنامة ناصرخسرو (متعلق به نثر مرسل فارسی) و کارنامة سفر به چین (نثر سادة معاصر) را در زمینة خروج بند موصولی مشابه و برای پردازش هرچه بهتر متن در نظر می‌گیرد؛ درحالی‌که کتاب خطای‌نامه که به متون متکلف و مصنوع دورة صفویه تعلق دارد، با دو کتاب دیگر متفاوت است و در آن، در مقایسه با دو اثر پیشین، وقوع فرایندهایی کم‌بسامد تلقی میشود که به پردازش بهتر متن کمک می‌کند.
Keywords:
Authors
الهام میزبان
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان شناسی، گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی ،مشهد، ایران
علی علیزاده
دانشیار گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
اعظم استاجی
دانشیار گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :