تحلیل گفتمان انتقادی سوره فجر (مطالعه موردی لایه نحوی)

یکی از مباحث پردامنه در حوزه ادبیات و متون دینی مبحث سبک شناسی است. سبک شناسی دانش تحلیل و تفسیر بیانها و شکلهای متفاوت سخن است که از این دانش در روشهای نقد ادبی مدرن و تاریخ ادبی استفاده میگردد. با گذر زمان سبک شناسی همانند دیگر دانشها گسترش یافت به گونه ای که امروزه سبک شناسی دارای رویکردهای گوناگونی است که هر یک از نظریه ها و مکتبها روش جداگانه و سازگار با اهداف خود را برای تحلیل متن و نظامهای نوشتاری انتخاب می کنند. یکی از این رویکردها سبک شناسی گفتمانی است. فایده ی رویکرد تحلیل گفتمان این است که سبک شناس را قادر می سازد تا زبان را در قلمروهای فراتر ازجمله مانند پیوستارمعنایی، پیوستار دستوری، بافت و کنش گفتاری موردبررسی قرار دهد تا به فهم دقیق تری از متن بر سد. در این پژوهش سوره فجر، موردبرر سی قرارگرفته است. پژوهش حا ضر میکوشد با روش تو صیفی – تحلیلی و رویکرد سبک شنا سی گفتمانی سوره یادشده را موردبررسی قرار دهد. با این هدف که منجر به کشف ایدئولوژی متن و فهم بهتر آن گردد. برای دستیابی به این هدف متن سوره بر اساس مؤلفه های سبکی لایه نحوی برر سی شده ا ست. یافته های پژوهش حاکی از آن ا ست که خداوند برای بیان ایدئولوژی خویش »زهد و آخرت گرایی« در ابتدا آیات را در قالب جمله اسمیه و صدای منفعل بیان نمود ولی در ادامه برای تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطب لحن گفتار خویش را تغییر داد و گفتار خویش را بیشتر در قالب فعل مضارع و امر بیان نمود بهگونهای که کل متن در پی بیان کردن یک ایدئولوژی واحد است.

Keywords:

قرآن , سبک شناسی , گفتمان انتقادی , لایه نحوی