هژمونی، رسانه و ورزش: تحلیل گفتمان بازتاب رسانهای مسابقات فوتبال در مطبوعات مورد مطالعه: دههی ۱۳۴۰ تا دههی ۱۳۷۰

  این پژوهش تلاش دارد با بررسی بازتاب رسانهای تعدادی از مسابقات فوتبال که در شرایط حساس سیاسی و اجتماعی در دهههای ۴۰، ۵۰ و ۶۰ شمسی انجام شده، اولا تحلیلی از کشمکش بین گفتمانها در هر دوره به دست دهد؛ و ثانیا الگوی گفتمان هژمونیک در هر دوره را شناسایی کند. بدین منظور، با تکیه بر روش تحلیل گفتمان لاکلو و موف ، سه مسابقه فوتبال از سه دهه از طریق نمونهگیری هدفمند انتخاب و بررسی شده است. این سه مسابقه عبارت است از مسابقه ایران و اسرائیل در اردیبهشت ۱۳۴۷، مسابقه ایران و هلند در خرداد ۱۳۵۷ و مسابقه ایران و کره جنوبی در مهر ماه سال ۱۳۶۹. یافتهها نشان میدهند که روایتها از مسابقه ایران و اسرائیل درسال ۴۷ بیشتر واقعهنگار است و لحن اسطورهای در آن ناپخته و خالی از رجزخانی است؛ متنهای مربوط به خرداد ۱۳۵۷ در شیوهی روایت و بیان حامل عناصر آرمانی و انقلابی است، و در دهه شصت پختهتر و تا حد زیادی ایدئولوژیک میشود. در نهایت، بر اساس یافتههای این پژوهش در دهه ۴۰ و ۵۰ شاهد نوسان گفتمان میان «واقعگرایی» و «آرمانگرایی» هستیم؛ پس از انقلاب در گفتمان آرمانگرایان «هویت ملی» تبدیل به «هویت دینی» میشود و «مرزهای ایدئولوژیک» جایگزین «مرزهای جغرافیایی» میگردد. همچنین مفاهیمی چون امت و اسلامیت جایگزین ملت و ایرانیت میشود. بنابراین در متون سه دهه ۴۰ ، ۵۰ و ۶۰ گفتمانهای «واقعگرا»، «آرمانگرا» و « دینی» قابل شناسایی است.

Keywords:

تحلیل گفتمان , واقع گرایی , آرمان گرایی , گفتمان مذهبی , هژمونی