تدوین راهبردهای ارتقا جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در شکل گیری هندسه قدرت جهانی

در محیط بین­الملل همه بازیگران اهداف و راهبردهای خود را تحت تاثیر عوامل مختلف درونی و بیرونی پیگیری می­نمایند. فروپاشی نظام دوقطبی و عدم موفقیت آمریکا در تسلط برجهان؛ سبب شد که ایده دوره گذار ژئوپلیتیکی توسط طیف گسترده­ای از اندیشمندان حوزه راهبردی و سیاسی تقویت شود. هم­زمان در این مقطع زمانی قابلیت­های ژئوپلیتیکی ایران با وقوع انقلاب اسلامی بهسرعت در سطح منطقه و جهان گسترش یافت و این تفکر شکل گرفت که برای تداوم این روند باید توانمندی­های درونی را فعال­تر کنیم تا بتوانیم راهبردهای ارتقا جایگاه ژئوپلیتیکی ج.ا. ایران را بر ظرفیت­های داخلی استوار نماییم و بهتبعه آن در منطقه غرب آسیا و جهان به ایفای نقش بپردازیم. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق را خبرگان سه حوزه­ی دفاعی ­-  نظامی، مدیران سیاسی و خبرگان علمی ژئوپلیتیک به تعداد ۱۸ نفر برای مصاحبه عمیق تشکیل دادند که از روش نمونه­گیری هدفمند، انتخاب شدند. مولفه­ها پس از استخراج از مصاحبه­ها و ادبیات پژوهش در چند مرحله مورد ویرایش، تلفیق و حذف قرار گرفت تا بصورت یک پرسشنامه، متناسب با هدف و سوال پژوهش تنظیم و برای ارزیابی در اختیار ۲۰ نفر از خبرگان حوزه­های مذکور جهت ارزیابی قرار گرفت. از بین ۵۲ عامل موثر استخراج شده، تعداد ۴۷ عامل که بر «راهبردهای ارتقا جایگاه ژئوپلیتیکی ج.ا. ایران در هندسه قدرت جهانی» دارای معنا بودند، احصا شد. سپس از طریق تشکیل جدول­هایIFE  وEFE، تعیین موقعیت و اقدام راهبردی به تشکیل ماتریسهای زوجی اقدام و در نهایت از طریق تشکیل ماتریس کمی برنامه­ریزی راهبردی یا QSPM این استراتژیها اولویتبندی شدند. برای روایی پرسشنامه از ضریب لاوشه و جهت پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر ۰.۸۵۵ برآورد گردید. راهبردهای به­دست آمده به ترتیب اولویت عبارتنداز: ۱- تقویت بازدارندگی، ۲- اتخاذ راهبردهای تهاجمی هوشمند، ۳- فعال­سازی جوانان در راستای راهبردهای نظام، ۴- تقویت مراکز تصمیم­ساز قدرتمند، ۵- همراستایی توانمندی­ها با اهداف و توسعه، ۶- تعمیق و تنوع­بخشی به عمق استراتژیک ایران در فضای پیرامونی.

Keywords:

راهبرد , جایگاه ژئوپلیتیکی , گذار ژئوپلیتیکی , هندسه قدرت جهانی