علم و قرآن

مقاله «علم و قرآن» (Science and the Qoran) در دائره المعارف قرآن لایدن را «احمد دلال»(Ahmad Dallal) به نگارش در آورده است و در بردارنده گزارشی از تاریخچه مباحث «قرآن و علم» و ارائه رویکردهای قدیمی و جدید به این مبحث است. وی نظرات ابوریحان بیرونی، غزالی، فخررازی، قرطبی، نیشابوری و... را گزارش میکند و میپندارد این مفسران به جدا انگاری قرآن و علم معتقد بودند. سپس دیدگاههای سید جمال اسدآبادی، سر سید احمد خان هندی، طنطاوی، موریس بوکای، عزالدین دانی و... را بیان میکند که به طرح سازگاری قرآن و علم یا اعجازهای علمی و نظریهپردازیهای علمی قرآنی پرداختهاند یا قرآن را منبع معرفت و در برخی موارد داور نهایی معرفی کردهاند. در پایان به رویکرد برخی مثل سید حسین نصر اشاره میکند که مبانی فرافیزیکی و اسلامی علم و علوم حاوی قداست و مبتنی بر یگانگی معرفت را مطرح و بر نقد معرفت شناسی علم جدید تاکید میکنند. ناقد مقاله نیز به ارزیابی مقاله و منابع آن پرداخته و معتقد است گزارش تاریخی مقاله ناقص است. سپس برداشت نویسنده از شیوه مفسران قدیمی (جداانگاری قرآن و علم) را به چالش کشیده و مخدوش دانسته است. اقسام تفسیر علمی و معیارهای آن را یادآوری و مباحث نویسنده در مورد رویکردهای جدید به قرآن و علم را بررسی کرده است. همچنین با دفاع از اعجاز علمی قرآن و نظریهپردازیهای علمی آن و مبحث تاثیر قرآن در مبانی علوم انسان و هدف دهی به علوم و پیامدهای سیاسی، اجتماعی آنها را مطرح و غفلتهای نویسنده در این موارد را یادآوری کرده است.

Keywords:

قرآن , علم , علوم طبیعی , علوم انسانی , اعجاز علمی , تفسیر علمی , دائرهالمعارف لایدن