تحلیل معنایی «قریب» در قرآن با رویکرد با همآیی جانشینی صفات الهی

«قرب» از مفاهیم غایتگرا درنظام باورهای دینی است و صفت «قریب» به عنوان کیفیتی رمزآلود در قرآن، بر مقوله نزدیکی پروردگار به انسان دلالت دارد. این صفت الهی به شکل تکوینی و همراه با آفرینش انسان بر او تجلییافته و در قرآن در معنای فیزیکی، انتزاعی و متافیزیکی کاربرد داشتهاست. آیات مرتبط با نزدیکی خداوند به بندگان، به مقام قربی عام اشاره مینمایندکه در قالب افاضه حیات به انسان، احاطت، علم و آگاهی بر خطورات ذهنی و قلبی و تدبیر حاجات و نیازهای مادی و تشریعی اوست. لذا خداوند به طور دائمی و مستمر بر احوال بندگان سمیع، بصیر، علیم بوده و مجیب حاجات اوست. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی و با کمک روابط همنشین و جانشین، باهمآیی صفت «قریب» با سایر صفات الهی را مورد بررسی قرار داده تا به درک واضحتری از آن دست-یابد.نتیجه حاصل این است که اگرچه بسامد این واژه در قرآن به عنوان صفت خداوند، تنها ۲ بار و با صفاتی چون مجیب و سمیع بوده اما با پیجویی همنشینها و جانشینهای آن و نیز تحلیل رابطه واژگانی، میتوان به این نتیجه دست یافت که پذیرش مسالت بندگان، سرعت پذیرش، حیلوله و علم و احاطت مستخرج از باهم آیی، بیانگر ربوبیت پروردگار است.

Keywords:

قریب , باهمآیی واژگانی , تحلیل رابطه , روابط همنشینی و جانشینی