مفهوم حق در اندیشه بنتام و خوئی

تمرکز اصلی این پژوهش بر مفهوم و خاستگاه حق است. جرمی بنتام ایده حق فراقانونی را کاملا رد می­کند. از دیدگاه او فقط حق قانونی معتبر است که بیانگر منفعتی برای صاحب حق است. در رویکرد سید ابوالقاسم خوئی نیز قوام حق به حکم شارع است و به دلایل مورد نظر شارع که به نظر می­رسد مصالح افراد باشند، اعتبار می­شود. در این مقاله، نشان داده میشود که بنتام و خوئی حداقل از لحاظ منشا شکل­گیری حق، تحلیلی مشابه در باب مفهوم آن دارند؛ هر دو اعتبار حق را به اعتبار قانونگذار می­دانند که در حمایت از منافع افراد و با ضمانت اجرای قانونی، در قالب تکلیف وضع می­شود. در نتیجه، تاکید بر آن است که از لحاظ ارتباط حق و قانون هر دو نظریه­پرداز پیش­گفته از منظری مشابه به مفهوم حق می­نگرند. با این حال، تفاوت­ها و نیز پیامدهای این دو نظریه تحلیلی در باب حق جدی­تر از آن هستند که تحت الشعاع شباهت یادشده قرار گیرند.

Keywords:

حق , تکلیف , قانون , فرمان , قانونگذار