تعیین مکانی پهنه های فقر شهری (موردپژوهی: منطقه ۱۲ کلان شهر تهران)

در هزاره سوم، شهریشدن فقر اتفاق افتاده است. در همین راستا، فاصله طبقاتی و دوگانگی به ویژگی مسلط بیشتر شهرهای کشور تبدیل شده است. بر همین مبنا، هدف از پژوهش حاضر، تعیین پهنههای فقر در منطقه ۱۲ کلانشهر تهران بهمنظور برنامهریزی بهتر برای ساماندهی، توانمندسازی، و ارتقای کیفیت زندگی و مکانی آن است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدل Factor Analysis و برای تهیه و تولید نقشهها از نرمافزار GISاستفاده شده است. با استفاده از نرمافزار GISو مدل تحلیل عاملی به تعیین مکانی پهنههای فقر در منطقه ۱۲ اقدام شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد تعداد ۵۳ بلوک معادل ۵ درصد خیلی مرفه، ۲۷۷ بلوک معادل ۲۶ درصد مرفه، ۴۰۱ بلوک معادل ۳۸ درصد متوسط، ۲۵۷ بلوک معادل ۲۴ درصد فقیر، و ۷۳ بلوک معادل ۷ درصد خیلی فقیرند. نتایج پژوهش حاضر بیانگر آن است که ۳۱ درصد جمعیت منطقه ۱۲ کلانشهر تهران فقیرند؛ در حالی که ۳۸ درصد آنها متعلق به طبقه متوسطاند. فقر با شدت و ضعف در محلههای منطقه ۱۲ عینیت جغرافیایی پیدا کرده است. به این معنا که فقر در محلههای مرکزی، جنوبی، و شمالی نظیر سیروس، دروازه غار شوش، پامنار ارک، بهارستان سعدی، و فردوسی- لالهزار بیشترین نمود را دارد. در محلههای دیگر نظیر امین حضور، کوثر، آبشار دردار، مختاری تختی، قیام، سنگلج، و دروازهشمیران نیز با شدت کمتری فقر ریشه دوانده است. کاملا بین فقر و شاخصهای بافت فرسوده (ریزدانگی، نفوذناپذیری، و ناپایداری) رابطه مستقیمی وجود دارد؛ بهطوریکه بیشترین تمرکز بافتهای فرسوده در محلههایی نظیر دروازه غار شوش، سیروس، مختاری تختی، سنگلج، پامنار، امینحضور، بهارستان، و بخشهایی از لبههای دروازهشمیران وجود دارد. بنابراین، پهنههای فقیرنشین بر پهنههای بافت فرسوده منطبقاند.

تعیین مکانی پهنه های فقر شهری (موردپژوهی: منطقه ۱۲ کلان شهر تهران) Keywords:

پهنه های فقر , فقر شهری , قطبش اجتماعی , منطقه