نفوذ تفسیرهای عرفانی در ذهن و زبان مولانا

Publish Year: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 166

This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ADFA-7-2_006

تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400

Abstract:

نفوذ قرآن و تفسیر قرآن در مثنوی بسیار زیاد است؛ به­گونهای­که مثنوی را به گنجینه تفسیر قرآن بدل ساخته است، اما در میان تفسیرهای مختلفی که مورد استفاده مولانا بوده تاکنون به تفسیرهای عرفانی چهار قرن اول کمتوجهی شده است. در این مقاله با تکیه بر تفسیر سهل بن عبدالله تستری (وفات: ۲۸۳ق) و ابوعبدالرحمن سلمی (وفات: ۴۱۲ق) نشان میدهیم که رویکرد باطنی مولانا به قرآن و شیوه تاویل آیات قرآنی در مثنوی، متاثر از تفسیرهای عرفانی کهن است. موضوعاتی چون جدال با نفس، تعبیر از نفس به بت و «عجل» (گوساله)، مکر نفس، و همچنین فرازهایی از آداب صوفیه چون جوع و اکل حلال و پرهیز از آزار و نوعدوستی، در این تفسیرها آمده که در مثنوی بازتاب یافته است. همچنین موضوعات دیگری چون مکر و استدراج الهی، توکل و ترک تدبیر در مثنوی، ریشه در تفسیرهای عرفانی قرآن دارد. مولانا این روش تاویلی را آگاهانه به کار بسته و ازاینرو مثنوی را «کشاف قرآن» نامیده است.

Authors

مریم مشرف الملک

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • اصفهانی، ابونعیم (1967)، حلیة الولیاء و طبقات الأصفیا، قاهره، دار ...
  • افلاکی، شمس­الدّین احمد (1362)، مناقب العارفین، به تصحیح تحسین یازیجی، ...
  • بقلی، ابومحمّد صدرالدین روزبهان (2008)، عرائس البیان فی حقائق القرآن، ...
  • بهاء­ولد (1352)، معارف؛ مجموعه مواعظ و سخنان سلطان العلما بهاءالدین ...
  • تستری، سهل بن عبدالله (2002)، تفسیر التستری، علق علیه و ...
  • (۱۹۵۱)، تفسیر القرآن العظیم، عنی بتصحیحها محمدبدرالدین النعسانی الحلبی، مصر، ...
  • خرمشاهی، بهاءالدین و سیامک مختاری (1383)، قرآن و مثنوی؛ فرهنگوارۀ ...
  • درگاهی، محمود (1377)، آیات مثنوی، تهران، امیرکبیر ...
  • زرّین‌کوب، عبدالحسین (1364)، سرّ نی؛ نقد و شرح تحلیلی و ...
  • سراج طوسی، ابونصر، عبدالله بن علی (1914)، کتاب اللّمع فی ...
  • سزگین، فؤاد (1411/1991)، تاریخ التراث العربی، نقله الی العربیة محمد ...
  • سلمی، ابوعبدالرّحمن (2001)، تفسیر السّلمی و هو حقائق التّفسیر، تحقیق ...
  • (1364)، حقائق التّفسیر، نسخۀ خطی به شمارۀ 9271، تصحیح محمدتقی ...
  • (1976)، جوامع آداب الصوفیّه و عیوب النفس و مداواتها (دو ...
  • (1995)، زیادات حقائق التّفسیر، تحقیق جیرهارد بورینغ، بیروت، دارالمشرق. ...
  • (1960)، طبقات الصوفیّه، تصحیح پدرسن، لیدن، بریل. ...
  • (1372-1369)، مجموعه آثار؛ بخش‌هایی از حقائق التّفسیر و رسائل دیگر، ...
  • فروزانفر، بدیع­الزمان (1334)، احادیث مثنوی، تهران، دانشگاه تهران. ...
  • (1346)، شرح مثنوی شریف، تهران، دانشگاه تهران ...
  • قشیری، ابوالقاسم (1989/1409)، الرسالة القشیریة، تحقیق عبدالحلیم محمود و محمد ...
  • گوهرین، سیّد صادق (1339)، فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، تهران، ...
  • مایر، فریتز (1382)، بهاء ولد، ترجمۀ مریم مشرّف، تهران، مرکز ...
  • محاسبی، حارث بن اسد (1969)، المسائل فی اعمال القلوب و ...
  • مولوی، جلال‌الدین محمد (1373)، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد ا. ...
  • میبدی، احمد بن احمد (1331)، کشف الاسرار و عدة الابرار، ...
  • میرزامحمد، علی‌رضا (1387)، قرآن در مثنوی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • نویا، بولس (1986)، نصوص الصوفیة غیر منشوره، بیروت، دارالمشرق ...
  • نویا، بولس (1968)، تفسیر جعفر الصادق (نقلاً عن حقائق التّفسیر ...
  • نویا، پل (1373)، تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، ترجمۀ اسماعیل ...
  • Bowering, Gerhard (1980), Mystical Vision of Existance in Classical Islam- ...
  • (1986), “Sahl Al Tustari”, The encyclopaedia of Islam‏‫, edited by ...
  • Van Ess,Josef (1961), “Die Gedankenwelt des Hāreth al Muhāsibī”, in ...
  • نمایش کامل مراجع