استفاده از GIS و GPS در طراحی و پیاده سازی عملیات نمونه برداری

نمونه برداری لازمه بسیاری از طرحهای مطالعاتی و اجرایی در عرصه هـای مختلـف مـدیریت و پایش منابع محسوب میشود . اهمیت این موضوع تا حدی است که عدم توجه کافی به آن میتواند دقـت و صحت نتایج طرحها را تحت تاثیر قرار داده و موجب هدررفت سرمایه گذاریها گـردد . لـذا اسـتفاده از روشها و فناوریهای مناسب میتواند راه حلی باشد تا موجبات بهینه نمودن امر نمونه بـرداری در عرصـه های مختلف را فراهم آورد . هدف مقاله حاضر بررسی و کـاربرد GIS در فرآینـد نمونـه بـرداری جهـت مدیریت و پایش منابع مختلف از جمله محیط زیست ، منـابع طبیعـی ، کـشاورزی و علـوم خـاک و ... میباشد . روش کار بدینصورت است که در ساده ترین حالت ابت دا نقشه محدوده / های مورد نمونه برداری ( بر اساس اهداف پروژه و طرح نمونه برداری ) در محیط GIS در یـک سیـستم مختـصات معـین تهیـه میشود . سپس طرح نمونه برداری ( نمونه برداری تصادفی ، نمونه برداری سیستماتیک ، نمونـه بـرداری طبقه بندی شده و ...) بهمراه پارامترهای مربوطه که تامین کننده اهداف پروژه میباشد، تعیین میگردد . بر اساس طرح نمونه برداری انتخاب شده ، ماجول نمونه برداری ، مطابق پارامترهای طرح نمونه برداری انتخاب شده، در محیط GIS اجرا میگردد . حاصل این عملیات بر حسب نوع واحـدهای نمونـه انتخـاب شده، ایجاد یـک جـدول مختـصات و یـک نقـشه جدیـد از نـوع نقطـه ای یـا خطـی ( ترانـسکت ) و یـا پلیگونی ( پلات ) است که نشان دهنده موقعیت محلهای نمونه برداری در منظقه مورد مطالعـه میباشـد . در مرحله بعد با انتقال اطلاعات جدول مختصات به گیرنده GPS نمونه بردار قادر اسـت تـا بـه کمـک GPS به محلهای نمونه برداری هدایت ش ده و نمونه مورد نظر را برداشـت نمایـد . نتیجـه ایـن مطالعـه نشان داد که استفاده از نقشه های کمکی مانند نقشه های توپوگرافی ، کاربری اراضی ، زمین شناسی ، خاک و ... بر اساس اهداف پروژه ، در تعیین دقیق محدوده نمونه برداری میتواند دقت تعیین موقعیـت نمونه ها را افزایش داده و از بوجود آمدن نمونه های پرت جلوگیری نماید .

Keywords:

GPS , GIS جنگل , نمونه برداری , محیط زیست