دو دهه عملکرد کشورهای اسلامی در حال توسعه عضو گروه D۸ در بروندادهای علمی و فناورانه: مطالعه تطبیقی

اهمیت دستاوردهای علم و فناوری در دنیای امروز چنان است که بخش اعظمی از توسعه کشورها براساس آن ها ارزیابی می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت جمهوری اسلامی ایران از منظر بروندادهای علم و فناوری در بازه زمانی بیست ساله و مقایسه آن با کشورهای اسلامی عضو گروه D۸ انجام شد. این پژوهش کاربردی بوده و به روش تحلیلی - توصیفی با رویکرد علم سنجی ارائه شد. جامعه پژوهش شامل بروندادهای علمی و فناورانه کشورهای اسلامی گروه D۸، نمایه شده در پایگاه اسکوپوس و پایگاه های بین المللی پروانه های ثبت اختراعات در بازه زمانی ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۷ بود. یافته های پژوهش نشان داد که ایران در شاخص های تعداد بروندادهای علمی و استنادات، پس از ترکیه جایگاه دوم را در بین کشورهای گروه D۸ به خود اختصاص داده است. در حوزه بروندادهای فناورانه در سه پایگاه بین المللی USPTO EPO  و WIPO ایران به ترتیب در جایگاه دوم پس از مصر، جایگاه سوم پس از ترکیه و مالزی و جایگاه چهارم پس از ترکیه، مالزی و مصر قرار داشت. با توجه به نسبت بروندادهای فناورانه به برونداد های علمی، ایران در بین هشت کشور جایگاه چندان مناسبی نداشت و از این حیث حتی از پاکستان، بنگلادش یا نیجریه عقب تر بود. در بیشتر کشورهای بررسی شده بین تعداد بروندادهای علمی با تعداد استنادات و همچنین بروندادهای فناورانه رابطه مثبت و معنی داری برقرار بود. با وجود این، نتایج نشان دادند که افزایش تعداد بروندادهای علمی ایران الزاما به افزایش متناسب و شایسته بروندادهای فناورانه منجر نشده است. این موضوع نشان دهنده شکاف بین علم و فناوری در کشور است.

Keywords:

تولید علم , بروندادهای علمی , بروندادهای فناورانه , گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه (D۸) , علم و فناوری