تاثیر تغییر اقلیم بر دبی های حداکثر: مطالعه موردی، حوضه آیدوغموش، آذربایجان شرقی

یکی از آثار پدیده تغییر اقلیم، تاثیر بر وقایع حدی (سیلاب و خشکسالی) می باشد که در کشورمان کمتر به آن پرداخته شده است. در این تحقیق تلاش شده تا تاثیر این پدیده بر رژیم دبی های حداکثر سالانه (شدت و فراوانی) حوضه آیدوغموش در دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ میلادی بررسی شود. در ابتدا مقادیر دما و بارش ماهانه مدل HadCM۳ تحت سناریوی A۲ برای منطقه مورد مطالعه تهیه شد. سپس به وسیله روش کوچک مقیاس کردن مکانی تناسبی (Proportional downscaling) و روش کوچک مقیاس کردن زمانی عامل تغییر (Change factor)، این داده ها برای منطقه طرح کوچک مقیاس شدند. نتایج نشان از افزایش ۵/۱ تا ۰/۴ درجه ای دما و تغییرات ۳۰ تا ۴۰ درصدی بارندگی دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ نسبت به دوره مشاهداتی ۲۰۰۰-۱۹۷۱ دارد. مدل IHACRES برای شبیه سازی رواناب روزانه حوضه واسنجی گردید. با معرفی مقادیر دما و بارندگی کوچک مقیاس شده دوره آتی به مدل IHACRES، رواناب حوضه در این دوره شبیه سازی شد. برازش توزیع احتمالاتی به سری دبی های حداکثر سالانه و مقایسه رژیم آن (شدت و فراوانی) در دوره ۲۰۶۹-۲۰۴۰ با دوره مشاهداتی نشان از تاثیر تغییر اقلیم بر رژیم دبی های حداکثر این حوضه در دوره های آتی دارد. به طوری که شدت دبی ها برای دوره بازگشت های تا ۵۰ سال تفاوت چندانی نکرده و با افزایش دوره بازگشت، شدت آن در دوره آتی افزایش خواهد یافت. هم چنین احتمال وقوع دبی های حداکثر با مقدار معین در دوره آتی نسبت به دوره پایه کمتر خواهد بود.

Keywords:

Climate change , Maximum discharge , Aidoghmoush Basin , HadCM۳- IHACRES , تغییر اقلیم , دبی حداکثر , حوضه آیدوغموش , HadCM۳- IHACRES