هنجارگریزی در ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی

منظومه دلاویز ویس و رامین از داستان های روزگار اشکانیان است که فخرالدین اسعد گرگانی از شاعران بزرگ سبک خراسانی در میان سال های (۴۳۲-۴۴۶ه.ق) به بحر هزج آن را به نظم درآورده است. هنجارگریزی یکی از موثرترین شیوه های برجسته سازی و آشنایی زدایی فخرالدین در سرایش این مثنوی است که از این رهگذر هم به توسعه زبان شعری و زیبایی کلام خود پرداخته و هم لذت درک ادبی و تامل مخاطب را فزونی بخشیده است. این پژوهش سعی دارد تا با روش توصیفی-تحلیلی در چارچوب مکتب ساختارگرایی و برمبنای الگوی هنجارگریزی لیچ به بررسی پنج نوع هنجارگریزی (نحوی ، آوایی ، واژگانی ، گویشی ، زمانی) در مثنوی ویس و رامین بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بسامد وقوع هنجارگریزی نحوی در سخن فخرالدین گرگانی ، بیش از سایر هنجارگریزی هاست. هنجارگریزی آوایی ، معنایی ، واژگانی ، زمانی ، گویشی به ترتیب در جایگاه های بعدی قرار گرفته اند و دو نوع هنجارگریزی سبکی و نوشتاری بسامد صفر در ویس و رامین داشته اند. در این مقاله از پرداختن به هنجارگریزی معنایی چشم پوشی می شود؛ زیرا این گونه­ هنجارگریزی مجال فراخ تری برای ارائه ، طلب می کند و شایسته است در مقاله­ای جداگانه به این نوع هنجارگریزی پرداخته شود.

Keywords:

ویس و رامین , آشنایی زدایی , هنجارگریزی , هنجارگریزی نحوی , هنجارگریزی آوایی