تحلیلی بر پراکنش فضایی - مکانی موسسات مالی و اعتباری و عوامل موثر بر آن (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

موسسات مالی و اعتباری از جمله مهمترین کارکردهای اقتصادی شهری است که زمینه ی رقابت بین شهری و درون شهری را در بین محلات شهر مهیا می سازد. از این رو الگوی توزیع فضایی این تسهیلات و رعایت توزان در مکان یابی و استقرار آن امری بسیار مهم است که تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. از این رو مدل ها و ابزارهای آمار فضایی موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی می تواند در شناسایی پهنه های تمرکز موسسات مالی و اعتباری و سنجش الگوی توزیع فضایی آن ها و تعیین عوامل موثر بر پراکنش فضایی - مکانی این تسهیلات موثر واقع شود. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی الگوی توزیع فضایی موسسات مالی و اعتباری موجود در شهر اردبیل و سنجش میزان ارتباط بین تراکم جمعیت و میزان پراکنش مراکز مالی مستقر در شهر و به منظور شناسایی و تعیین عوامل موثر بر پراکنش فضایی این تسهیلات انجام شده است. برای سنجش الگوی توزیع فضایی موسسات مالی و اعتباری از مدل های نزدیک ترین همسایگی، منحنی انحراف استاندارد و خوشه بندی کم و زیاد، در راستای بررسی خودهمبستگی فضایی بین تراکم جمعیت و تعداد مراکز مالی از شاخص دومتغیره موران و جهت مدلسازی عوامل موثر بر پراکنش فضایی تسهیلات مذکور نیز از مدل حداقل مربعات معمولی و رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) استفاده شده است. نتایج به دست آمده از یافته های تحقیق نشان می دهد که موسسات مالی و اعتباری شهر اردبیل به صورت خوشه ای و در جهت شمالی و جنوبی این شهر استقرار پیدا کرده است. بین جمعیت و تعداد مراکز مالی موجود در هر ناحیه نیز خودهمبستگی فضایی مثبت ضعیفی برقرار بود که نشانگر کم توجهی به این عامل در مکانیابی موسسات مالی و اعتباری می باشد. همچنین نتایج مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی با R۲ ی برابر با ۸۸/۰ و R۲ تعدیل شده ی ۸۴/۰، نشان دهنده ی تاثیرگذاری متغیرهای مستقل در پراکنش مکانی - فضایی موسسات مالی و اعتباری بوده است.

Keywords:

موسسات مالی و اعتباری , الگوی توزیع فضایی , خودهمبستگی فضایی , مدل GWR , شهر اردبیل