تحلیل فضایی شاخصهای شکل گیری روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: منطقه سیستان)

طرح مسئله: وجود آشفتگی و نابسامانی در سکونتگاه های روستایی باعث شده تا اکثر کشورها در جستجوی شناخت یا خلق راه و روش های جدید برای تحقق توسعه روستایی باشند. در این بین، ارزیابی شاخص های روستای خلاق در عرصه بهبود اوضاع جوامع روستایی مطرح می گردد و باید در برهه زمانی کنونی توجه ویژه ای به آن شود.هدف: پژوهش حاضر باهدف ارزیابی شاخص های روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی سیستان انجام شده است.روش: این پژوهش بر پایه روش توصیفی – پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات روش های اسنادی و میدانی به کار رفت. جامعه نمونه این پژوهش علاوه بر ۲۸ متخصص درزمینه روستایی و توسعه منطقه ای، ساکنان ۲۰ روستا از توابع منطقه سیستان است. دراین بین، بر اساس فرمول کوکران، تعداد ۳۰۸ نفر انتخاب شدند و با روش تصادفی از آن ها نظرسنجی شد. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از نرم افزارهای SPSS، Dematel، ANP، MABAC و GIS استفاده شد.نتایج: بر اساس آزمون (T تک نمونه ای)، میانگین بدست آمده برای تمامی ابعاد بیشتر از میانگین نظری (۳) می باشد. نتایج دیمتل نشان داد معیار ترویج و آموزش از بیشترین تاثیرگذاری و معیار خطرپذیری از بیشترین تاثیرپذیری در شکل گیری روستای خلاق برخوردار است. نتایج فرآیند تحلیل شبکه ای نشان داد، مولفه ترویج و آموزش با وزن ۳۴۲/۰ مهم ترین عامل اثرگذار و مولفه انعطاف پذیری با وزن ۰۷۹/۰ کم اهمیت ترین عامل اثرگذار بر شکل گیری روستای خلاق از نظر کارشناسان می باشد. نتایج تحلیل فضایی شدت اثر شاخص های روستای خلاق با استفاده از ماباک نشان داد تعداد ۶ روستا دارای وضعیت مطلوب، ۱۱ روستا دارای وضعیت متوسط و تعداد ۳ روستا دارای شدت اثر کم می باشند.نوآوری: در پژوهش حاضر برای نخستین بار تحلیل فضایی عوامل موثر بر شکل گیری روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی آن هم با استفاده از مدل های کاربردی بررسی شده است.

Keywords:

تحلیل فضایی , روستای خلاق , فرایند تحلیل شبکه ای , ماباک , منطقه سیستان