تحلیل علیت همسان و ناهمسان رشد اقتصادی و صادرات در داده های تابلویی با روش دمترسکیو ـ هرلین

صادرات و رشد اقتصادی از جمله متغیرهایی هستند که حرکتی همسو دارند. اما در مورد نحوه رابطه علی این دو با یکدیگر نظرات مختلفی وجود دارد. در این پژوهش کوشش شده است تا با استفاده از آزمون دمترسکیو و هرلین (۲۰۱۲) و داده های ۹۱ کشور طی دوره زمانی ۲۰۱۲-۱۹۸۰، رابطه علیت بین صادرات و رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور از آزمون علیت گرنجر در داده های تابلویی استفاده شده است. نتیجه این آزمون با فرض همسانی و ناهمسانی رفتار داده ها مقایسه شده است. یافته های این پژوهش وجود رابطه علی از صادرات به رشد اقتصادی را در شرایط همسان و ناهمسان رد نمی کند. همچنین به رغم آن که رابطه علی از رشد به صادرات در حالت عمومی رد نشده است اما براساس آزمون صورت گرفته، زیرمجموعه ای از کشورها صاحب چنین رابطه علی نبوده از این رو براساس آن رابطه علی از رشد به صادرات قابل تعمیم به همه کشورها نیست. در ادامه با تفکیک کشورها بر اساس طبقه بندی درآمدی به پنج گروه، اثر صادرات بر رشد اقتصادی با استفاده از تخمین زن گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی برآورد شد. این اثر در همه گروه ها مثبت و معنادار بوده و اندازه اثر با افزایش گروه درآمدی افزایش می یابد. همچنین از نظر آماری تفاوت معناداری در میزان این اثر در میان پنج گروه درآمدی وجود دارد.

Keywords:

Export , Economic Growth , Panel Causality , Dumitrescu and Hurlin , System of Generalized Method of Moments. , صادرات , رشد اقتصادی , علیت پانل , دمترسکیو و هرلین , گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی.