پیش بینی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه های خویشاوندان وحشی خانواده سیب زمینی (Solanaceae) در ایران با تاکید بر امنیت غذایی

خانواده سیب زمینی با ۴۹ گونه از ۱۰ جنس یکی از خانواده های مهم غذایی، اقتصادی، دارویی و زینتی به حساب می آید که شش جنس آن در گروه خویشاوندان وحشی طبقه بندی شده اند. پیش بینی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه های گیاهی، امری مهم در راستای مدیریت و حفاظت آن ها محسوب می شود. در این مطالعه، بررسی تاثیرات تغییر اقلیم بر خانواده سیب زمینی با رویکرد حفاظتی مورد ارزیابی قرارگرفته و با استفاده از ابزار مدل سازی پراکنش گونه ها، پراکنش مکانی آینده آن ها توسط مدل بیشینه آنتروپی (MaxEnt) در سناریوهای مختلف خوش بینانه (۲.۶RCP) و بدبینانه (۸.۵RCP) برای سال های ۲۰۵۰ و ۲۰۸۰ در محیط نرم افزاری R پیش بینی شد. بر اساس نتایج، عملکرد مدل بر اساس شاخص AUC در گونه های مختلف، خوب یا عالی (۰/۸≥) بوده و این نشان می دهد مدل سازی پراکنش گونه ها با اطمینان آماری بالایی انجام شد. به علاوه، پراکنش همه گونه ها در برابر تغییر اقلیم در سناریوهای مختلف آینده هم به-صورت کاهش در زیستگاه های اصلی فعلی و هم افزایش در زیستگاه های جدید پیش بینی شده است، اما نسبت این افزایش و کاهش در گونه های مختلف متفاوت است، به طوری که در گونه های Atropa acuminate،Solanum surratense ، Datura stramonium،Hyoscyamus niger، Hyoscyamus reticulatus، Physalis alkekengi و Solanum dulcamara نسبت کاهش بیشتر از افزایش است یعنی دامنه تغییرات آنها منفی بوده و تغییر اقلیم، بیشتر سبب حذف آنها خواهد شد. در مقابل، در گونه های Datura innoxia، Physalis divaricate،Solanum alatum و Withania somnifera نسبت افزایش بیشتر از کاهش است، یعنی دامنه تغییرات آنها مثبت بوده و تغییر اقلیم، بیشتر سبب گسترش آنها خواهد شد.

Keywords:

Climate change , Wild relative , Species distribution modeling , Conservation , تغییر اقلیم , خویشاوند وحشی , مدل سازی پراکنش گونه , حفاظت