اثر کود آلی و کشت همراه ذرت (.Zea mays L) و کلزا (.Brassica napus L) بر زیست فراهمی و جذب آهن در گلخانه

هن یکی از عناصر ضروری کم­مصرف برای گیاهان به شمار می­رود. با وجود مقدار کافی آهن کل در خاک، در اغلب خاک­ها کمبود آن در گیاهان بروز پیدا می‎کند. برای رفع کمبود آهن در گیاهان، مفیدترین روش خاکی، تغییر خصوصیات شیمیایی خاک جهت افزایش زیست­فراهمی آهن برای گیاه می­باشد. به­منظور بررسی اثر کود سبز یونجه و کشت مخلوط دو گیاه ذرت و کلزا، بر تغییرات برخی از خصوصیات شیمیایی ریزوسفر و زیست­فراهمی و جذب آهن توسط گیاه، آزمایشی گلخانه­ای با دو سطح کود سبز (صفر و ۲% جرمی) و ۴ تیمار کشت (ذرت منفرد، کلزا منفرد، کشت مخلوط (ذرت و کلزا) و شاهد (بدون کشت) در سه تکرار، با استفاده از رایزوباکس در قالب طرح فاکتوریل انجام شد. نتایج نشان داد که کود سبز با کاهش pH، افزایش کربن آلی محلول (DOC) و ماده آلی خاک (SOM) زیست­فراهمی آهن را به اندازه بیش از ۴ میلی گرم بر کیلوگرم خاک افزایش داد. همچنین باعث افزایش معنی­دار وزن خشک شاخساره گیاهان شده و جذب آهن توسط شاخساره کلزا را به اندازه ۵۴ میکرو­گرم بر کیلوگرم خاک افزایش داد. نتایج همبستگی ساده خطی بین خصوصیات شیمیایی و زیست­فراهمی آهن در خاک نشان داد که یک ارتباط پویا بین کاهش pH، افزایش DOC، SOM، EC و زیست­فراهمی آهن در خاک وجود دارد. همچنین نتایج تجزیه گیاهان نشان داد که کود سبز غلظت آهن در شاخساره کشت مخلوط را کاهش داد.وزن خشک شاخساره در کشت مخلوط، ۴/۴ گرم در گلدان نسبت به کلزا و ۵/۵ گرم نسبت به ذرت در کشت منفرد بیشتر بود. بنابراین افزودن کود سبز به خاک و کشت مخلوط دو گیاه ذرت و کلزا در افزایش عملکرد مفید ارزیابی شد. همچنین کشت مخلوط ذرت و کلزا برای افزایش غلظت آهن در شاخساره ذرت موثر بود. 

Keywords:

فاکتور انتقال , کربن آلی محلول , کمبود آهن , عناصر کم مصرف , گیاهان عنصرکارا