همدماهای جذب سطحی بور در خاک در مقادیر مختلف نسبت جذب سدیم

بور (B) یکی از عناصر کم مصرف لازم جهت رشد گیاهان است که قابلیت استفاده آن توسط بسیاری از عوامل خاک تحت تاثیر قرار می­گیرد. فرآیندهای جذب و واجذب نقش تعیین­کننده­ای بر حلالیت بور در محلول خاک و در نتیجه در دسترس بودن آن برای گیاهان ایفا می­کنند.به­منظور ارزیابی اثر نسبت جذب سدیم (SAR) در قابلیت دسترسی بور، جذب بور در یک نمونه خاک آهکی با هدایت الکتریکی پایین مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین همدما­های جذب سطحی بور (مقدار بور جذب شده به عنوان تابعی از غلظت بور محلول تعادلی)، آزمایش­های جذب این عنصر در خاک به صورت پیمانه­ای بررسی شد. برای اندازه­گیری مقدار جذب بور، پنج گرم خاک در لوله­های ۵۰ میلی­لیتری پلی پروپیلنی منتقل شد و به هریک از تیوپ­های آزمایشی ۲۰ میلی­لیتر محلول (حاوی مقادیر ۰، ۲، ۵، ۸، ۱۰، ۱۵و ۲۰ میلی­گرم در لیتر بور) در قدرت­ یونی ثابت ۱۲/۰ مولار (تهیه شده از نمک­های NaCl، CaCl۲.۲H۲O و MgCl۲.۶H۲O با نسبت معین) در پنج سطح SAR  (۲، ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰) اضافه گردید. در نهایت مقدار بور جذب سطحی شده، به روش Azomethine-H با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر (در طول موج ۴۲۰ نانومتر) تعیین شد. همدماهای لانگمویر، فروندلیچ و شکل خطی معادله فروندلیچ به خوبی بر داده­های جذب بور بر اساس ضریب تشخیص (R۲) و خطای معیار تخمین (SEE) برازش نشان داد، هرچند معادله لانگمویر با داده­های بدست آمده برازش بهتری داشت. در نسبت­های جذب سدیم مختلف، خاک رفتار متفاوتی در جذب بور به نمایش گذاشت. اثر SAR در جذب بور در غلظت­های بالا بیشتر و به جز در ۲۰=SAR که کمترین مقدار جذب بور دیده شد، افزایش SAR از ۲ به ۱۵موجب افزایش جذب سطحی بور در خاک شد بطوری­که در ۱۵=SAR بیشترین مقدار جذب دیده شد. اثر نسبت جذب سدیم بر جذب سطحی بور احتمالا ناشی از تفکیک اسید بوریک به آنیون بورات و تغییر ضخامت لایه دوگانه پخشده باشد.