واکاوی جهانی سازی در نظام آموزش عالی ایران

پژوهش حاضر با هدف صورت­بندی مفهوم جهانی­سازی و تحلیل وضعیت نظام آموزش­عالی برای مواجهه­ با آن انجام شد. با تنویر مفهوم جهانی­سازی و شناخت لایه­های بنیادین آن می­توان نگاه عمیق­تری به چگونگی پدیداری آن در نظام آموزش­عالی ایران داشت و به چشم­اندازی بهتر، برای آینده نائل آمد. رویکرد حاکم بر این پژوهش کیفی و مبتنی بر پدیدارشناسی بود. انتخاب نمونه­ به شیوه هدفمند انجام شد. ملاک انتخاب افراد مشارکت کننده: اشتهار موضوعی در مجامع علمی و در سطوح ملی و بین­المللی، عضو هیات­علمی بودن و دارا بودن حداقل یک اثر مکتوب در زمینه جهانی­شدن یا جهانی­سازی بود؛ بر این اساس با ۱۹ نفر از متخصصان، مصاحبه نیمه­ساختاریافته انجام شد. تعداد نمونه بر اساس اشباع نظری بود. متن تمامی مصاحبه­ها مورد تحلیل اولیه قرار گرفت، مصاحبه­هایی که در ذیل باور «جهانی­سازی با تمرکز بر تهدیدات» قرار داشت با استفاده از روش تحلیل لایه­ای علی ساخت­شکنی شد. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که از نگاه این متخصصان، بروز جهانی­سازی در نظام­های آموزش­عالی ایران در لایه مساله عینی، افزایش بیکاری و مهاجرت چشمگیر تحصیل­کرده­ها، افزایش تعداد مقاله­ها بدون توجه به مسائل بومی/ در لایه علل اجتماعی، همراهی و الگوگیری ناآگاهانه از نظام­ها و روندهای جهانی، اتخاذ شاخص­های علمی غیربومی/ در لایه گفتمان، تربیت دانشجویانی با تفکرات غربی و القای فرایندهای جهانی در دانشگاه که در لایه استعاره به نتیجه عدم­توانایی در ساخت یک ستون از عمارت عظیم جهانی­سازی می­رسد. سپس چهار سناریو برای آموزش­عالی ایران ارائه شد.

Keywords:

آموزش عالی , جهانی سازی , تحلیل لایه ای علی , آینده های بدیل