تزاحم عدالت اجتماعی و امنیت اجتماعی در سیره معصومین (ع)

امنیت و عدالت به عنوان دو اصل از اصول گریزناپذیر و ضروری در حیات بشر و دو وظیفه از مسوولیت های اجتنابناپذیر قدرت سیاسی است که حکومتها به تناسب شرایط و مقتضیات محیطی و ایدهها و نگرشها یک یا هر دوی این مفاهیم را در پهنه مفاهیم استراتژیک خود جای دادهاند. در دین مبین اسلام به خصوص فقه امامیه نیز به این دو واژه توجه بسیار شده به طوری که در قرآن و روایات از اهمیت عدالت و امنیت سخن بسیار رفته و تامین هر دوی این ها بر عهده حکومت اسلامی گذارده شده است. با بررسی جایگاه این دو اصل در جامعه در می یابیم که عدالت و امنیت در کنار هم، ضامن دوام و ارتقای نظام اجتماعی و روابط دورنی آن هستند. رابطه ی عدالت و امنیت، رابطه ای متقابل و دو سویه است؛ اما در عین این قرابت، نمونه هایی حاکی از تزاحم این دو در برخی عرصه هاست، از طرفی الزام به اجرای عدالت و از طرف دیگر تعهد به حفظ امنیت به طوری که تحقق هر کدام، موقعیت دیگری را در جامعه به مخاطره افکند.قضاوت در باب مصادیق احتمالی این تزاحم امر مشکلی است و نیاز به دقت و تامل دارد و سیر شتابناک تحولات از یک سو و داعیه ی پویایی و جامعیت فقه شیعه نیز از سوی دیگر بر اهمیت این موضوع افزوده به خصوص برای کشور ایران که پس از پیروزی انقلاب اسلامی و برقراری حکومت دینی، اولین و شاید تنها حکومت مقتدر شیعی در حال حاضر باشد که بنیان و اساس خود را با الهام از سیره معصومین علیه السلام بنا نهاده و وظیفه ی دفاع از کیان اسلام را بر دوش می کشد. بنابراین به جاست تا در زمینه ی تزاحم عدالت و امنیت، شفاف سازی ای همه جانبه شود تا علاوه بر برطرف کردن چالش ها، به بارورتر شدن فقه سیاسی نیز کمک رسانیم . یکی از ابعاد مهم بررسی این شفاف سازی، بررسی سیره امام معصوم در زمان تزاحم این دو اصل است که می تواند در این راه بسیار کار گشا باشد. در این نوشتار به تحلیل مواردی آشنا و البته محدود در سیره امامان معصوم پرداخته می شود.