اهمیت ترجمه صحیح واژگان در یافتن مرجع ضمیر (با محوریت آیه ۳۵ سوره واقعه)

ترجمه و تفسیر صحیح آیات قرآن، وابستگی شدیدی به رعایت اصول و قواعد ادبیات عرب دارد. یکی از این اصول، نکاتی است که جهت تشخیص مرجع ضمایر غایب، باید در نظر گرفته شود. ضرورت این مساله آنگاه آشکار می­شود که با تغییر مرجع یک ضمیر، مفهوم و مقصود یک آیه کاملا تغییر کرده و مخاطب از فهم و درک پیام صحیح و هدف آیه فاصله می­گیرد. عدم توجه به معنای صحیح واژگان، مهمترین عاملی است که باعث این خطا می­شود. بر این اساس، به نظر می­رسد ضمیر جمع مونث «هن» در آیه ۳۵ سوره واقع دچار چنین خطایی شده و مرجع مناسبی برای این ضمیر، انتخاب نشده است و بیشتر مفسران و مترجمان قرآن کریم، با استناد به روایات ضعیف ذیل آیه، مرجع این ضمیر را «زنان و همسران بهشتی» می­دانند. بر اساس این دیدگاه، لازم است واژگان «فرش»، «ابکار»، «اتراب» و «عرب» را بدون وجود قرینه­ای در کلام، بر معانی کنایی و مجازی حمل نماییم. حال آنکه با توجه به دو اصل «ضرورت وجود قرائن واضح و آشکار برای حذف مرجع ضمیر» و «تقدم مرجع ذکری بر مرجع معنوی و حکمی»، نمی­توان این ارجاع ضمیر را صحیح دانست. نوشتار حاضر با هدف یافتن مرجع مناسب برای ضمیر جمع مونث «هن» در آیه محل بحث، به نقد مستندات و شواهد دیدگاه مشهور پرداخته و سپس با بهره­گیری از منابع لغوی به تبیین معنای حقیقی واژگان «فرش»، «ابکار»، «انشاء»، «اتراب» و «عرب» می­پردازد. در نهایت، با روش گردآوری اطلاعات کتابخانه­ای و روش انتقادی و با بهره گیری از منابع تفسیری و ادبی به این نتیجه می رسد که برای ایجاد تناسب معنایی صحیح بین آیات محل بحث و هم­راستا شدن با هدف و محور اصلی سوره، بهتر است این واژگان را بر همان معانی حقیقی و اولیه این واژگان حمل نماییم؛ همچنین لازم است نعمت­های مذکور در آیات پیشین؛ یعنی میوه ها، آب­های جاری و فرش­های گسترده شده را به عنوان مرجع ضمیر «هن» در نظر بگیریم.

Keywords:

ترجمه قرآن , ترجمه واژگان قرآن , مرجع ضمیر , انشاناهن , سوره واقعه