پسوند «الف و نون» نسبت فارسی یا علامت مثنای عربی؟ نقدی بر سخنان ناجی معروف و جست وجویی در اعلام تاریخی بصره

غالبا گمان بر این است که پیوند زبان فارسی با زبان عربی، محدود به واژگان معرب است؛ ولی شواهد تاریخی نشان می دهد که ارتباط میان این دو زبان، ریشه دارتر از واژ گان معرب است. پسوند «الف و نون»، شاهدی مهم در پیوند با تاثیر و نفوذ ریشه دار زبان فارسی در زبان عربی است. از خویشکاری های این پسوند فارسی، نسبت ساز بودن آن است؛ اما نکته جالب توجه، حضور این پسوند در شماری از اعلام تاریخی بصره است. نخستین کسی که به این نکته اشاره کرده، یاقوت حموی در کتاب معجم البلدان است. سده ها پس از یاقوت، ناجی معروف، مورخ معاصر عراقی به این موضوع پرداخت و سخن یاقوت را نادرست انگاشت و این پسوند را نه پسوند نسبت ساز فارسی بلکه نشانه مثنای عربی تلقی نمود. ایشان به تخطئه سخن یاقوت بسنده نکرد، بلکه فراتر از این، پسوند «الف و نون» جمع فارسی را نیز همان الف و نون مثنای عربی دانست که وارد زبان فارسی شده و معنای جمع پیدا کرده است. شواهد عینی تاریخی و زبانی نشان می دهد که سخن ناجی هم در ارتباط با نظر یاقوت و هم در پیوند با نشانه جمع فارسی، نادرست می نماید.

Keywords:

اعلام , «الف و نون» , یاقوت حموی , ناجی معروف , نحو عربی و فارسی