جغرافیای رقابت بر سر منابع آب و خاک؛ (مطالعه موردی: رقابت بر سر منابع آب استان چهارمحال و بختیاری و قاچاق خاک های مرغوب ایران)

این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی در پی یافتن پاسخ این مسئله است که با توجه به کمبود منابع آب­های سطحی و توزیع نامتناسب این منابع در سطح کشور و نیز در معرض خطر قرار گرفتن خاک های مرغوب کشور توسط عواملی چون فرسایش خاک و نیز بحث مربوط به قاچاق خاک؛ چه عواملی زمینه بروز کشمکش و رقابت بر سر منابع آب و خاک در ایران را بوجود آورده و این کشمکش و رقابت بر سر منابع چه پیامدهایی را به دنبال داشته است.با توجه به نتایج این تحقیق، صرف­نظر از مولفه­های کمبود و نیاز که عامل اصلی بروز رقابت و کشمکش بر سر منابع آبی در داخل ایران شده­است، سوء مدیریت، ناکارآمدی الگوی مصرف و توسعه­های کمی­محور، ناشیانه و بدون مطالعه دقیق در قالب طرح­های انتقال آب از استان­های بالادست به استان­های پایین­دست، زمینه­ساز رقابت و کشمکش بر سر منابع آبی در کشور شده­اند. منابع خاک کشور نیز همگام با منابع آب در معرض تهدید و نابودی قرار گرفته­اند. در کنار فرسایش میلیون­ها تن خاک در سال، خاک­های کشاورزی در صدها نقطه از کشور در معرض آلودگی توسط آلاینده­هایی چون سموم کشاورزی، فلزات سمی و فاضلاب­ها قرار گرفته­اند. معضل دیگری که امنیت کشاورزی ایران را تهدید می­کند، قاچاق خاک­های مرغوب کشور به کشورهای حاشیه خلیج فارس است که به­دلیل کم توجهی مسئولین و نبود یک نظارت قوی و یک سازماندهی موثر برای مبارزه با آن، همچنان ادامه دارد.

Keywords:

آب , خاک , رقابت , ژئوپلیتیک , قاچاق , ایران