برآورد تغییرات مکانی ضخامت لاشبرگ در سری یک و دو توده های جنگلی طبیعی و دست کاشت عرب داغ گلستان

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت ضخامت لاشبرگ در تنظیم میکروکلیما و خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، تنظیم تبادلات ورودی و خروجی خاک، تحول و تداوم توده های جنگلی و بررسی وضعیت میزان آن در توده های دست کاشت و شرایط محیطی مختلف، این مطالعه با هدف برآورد ضخامت لاشبرگ و تهیه نقشه توزیع مکانی آن از طریق مقایسه روش های مختلف میان یابی قطعی و زمین آماری در منطقه جنگلی عرب داغ واقع در شمال شرق استان گلستان انجام گردید. مواد و روش ها: اطلاعات ضخامت لاشبرگ در ۴۲۲ قطعه نمونه دایره ای با مساحت ۴۰۰ مترمربع در قالب شبکه خوشه ای منظم با ابعاد شبکه ۶۰۰×۴۰۰ (هر خوشه ۵ قطعه نمونه با فواصل ۱۰۰ متری) از توده های سوزنی برگان (کاج بروسیا، زربین، سرو نقره ای، کاج بادامی، کاج اروپایی)، پهن برگان (آزاد، ممرز، انجیلی، افراپلت) و مخلوط پهن برگان و پوشش درختچه ای و بوته ای (سیاه ال، سیاه تلو، انار وحشی) جمع آوری گردید و پس از آنالیز اولیه در نرم افزارهای آماری، بانک اطلاعاتی مکانی و توصیفی آنها در محیط GIS تهیه شد. سپس به منظور تولید نقشه موضوعی ضخامت لاشبرگ، کارایی روش های مختلف درون یابی EBK، OK، RBF، LPT، LDW و Co-kriging مورد مقایسه و آنالیز قرار گرفتند. اعتبارسنجی متقابل برای ارزیابی دقت تکنیک های مختلف درون یابی به وسیله ضریب تبیین (R۲)، میانگین خطای نسبی (MRE)، میانگین خطای اریبی (MBE)، میانگین خطای مطلق (MAE) و میانگین مجذور مربعات خطا (RMSE) انجام شد. نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد بیشترین ضخامت لاشبرگ در توده های پهن برگ طبیعی و کمترین ضخامت در تیپ سوزنی برگ سرو نقره ای در منطقه بوده است. همچنین در گروه پهن برگ، تیپ خالص آزاد بیشترین تغییرات ضخامت لاشبرگ را داشته (۰۹/۱ سانتی متر) و تیپ خالص ممرز با کمترین مقدار انحراف معیار (۲۷/۰ سانتی متر)، تقریبا ضخامت ثابتی را نشان داد در حالی که در گروه سوزنی برگان تیپ های کاج بروسیا بیشترین تغییرات ضخامت لاشبرگ را به نمایش گذاشت. نتایج این مطالعه نشان داد که روش درون یابی زمین آماری کوکریجینگ معمولی به ترتیب با مدل های نمایی (۷۸۳/۰)، کروی (۷۸۹/۰) و گوسی (۷۹۱/۰) با داده کمکی سطح مقطع در هکتار با حداقل مجذور مربعات خطا و بیشترین ضریب تبیین، قابلیت بهتری در مقایسه با روش های درون یابی کریجینگ (۸/۰ تا ۸۱۷/۰) و قطعی (۸۷۵/۰ تا ۰۵/۱) در درون یابی توزیع مکانی ضخامت لاشبرگ اکوسیستم جنگلی منطقه عرب داغ دارد. نتیجه گیری: با توجه به تاثیر ضخامت لاشبرگ بر روی برخی از فاکتورهای توده و رویشگاه مانند زادآوری، کیفیت و نفوذپذیری خاک و شدت برخی از آشفتگی های طبیعی رایج در منطقه مانند آتش سوزی و نتایج حاصل از این تحقیق، روش میان یابی کوکریجینگ معمولی با مدل های نمایی و گوسی در مقایسه با سایر روش ها، به دلیل دقت و صحت نتایج به دست آمده می تواند در تعیین ضخامت لاشبرگ توده-های جنگلی و همچنین مدیریت طرح های پرورشی و جنگلکاری مشابه کارایی بیشتری داشته باشد.

Keywords:

ضخامت لاشبرگ , جنگل کاری , درون یابی , تغییرات مکانی , عرب داغ