سخن سردبیر

از دهه دوم قرن ۲۱، مناطق مختلفی از جهان شامل غرب آسیا، اوکراین، شمال آفریقا، یمن، قفقاز و ... درگیر جنگ ها، کشمکش ها، تنش های قومی مذهبی، ویرانی ها و مهاجرت های اجباری بوده است. در این مناطق کشمکش و رقابتی چندلایه ای بین قدرت های فرامنطقه ای، کشورهای هم جوار، گروه های قومی و بومی، گروه ها و شبکه های تروریستی، سازمان های نظامی و امنیتی جهانی وجود داشته است. بروز رکودهای اقتصادی متوالی در سال های اخیر، مشکل کمبود بودجه و بدهی کشورها در سطح جهانی، نبود منابع و انگیزه در بسیاری از کشورها برای مداخله های راه گشا، باعث شده است که علی رغم نگرانی ها و تشدید بحران، بسیاری از اقدام های انجام شده به صورت واکنشی بوده و تقریبا هیچ برنامه و دستورالعملی مطرح نباشد که به صورت پیشدستانه قادر به کنترل و مهار بحران در این مناطق باشد. به همین دلیل این بحران های امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در حال گسترش و عمیق تر شدن بوده و دورنمای مثبتی برای حل کوتاه مدت آن در افق قابل تصور نیست. به نظر می رسد که منافع ملی تنها اولویت کشورها و دولت ها شده است و دیگر کسی به فکر منافع منطقه ای و شاید جهانی نیست. به همین دلیل، ساختار امنیتی و ژئوپلیتیکی این مناطق تغییر کرده و بلوک بندی های جدیدی به طور دائم در حال شکل گرفتن هستند. موضوعاتی مانند، ادامه داشتن جنگ سوریه بدون وجود چشم انداز تفاهم و صلح بین طرف های درگیر، جنگ موصل و تحت فشار قرار گرفتن داعش در این منطقه، نبود دورنمای روشن برای جنگ یمن، لشکرکشی روسیه به سمت غرب آسیا، لشکرکشی ناتو به مرزهای نزدیک روسیه، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، بحران پناهنده ها در اروپا، کودتای نافرجام در ترکیه، حمله ترکیه به شمال سوریه و عراق از مواردی است که در همین چند سال گذشته روی داده است و پویایی عجیبی به تحولات مناطق مختلف جهان بخشیده است. امروزه جنگی که در شرق مدیترانه در حال روی دادن است، به طور حتم تاثیرات زیادی بر خلیج فارس، شبه جزیره عربستان، شاخ آفریقا و دریای سرخ داشته و خواهد داشت. تمامی این مناطق و کشورهای درون آن در یک پویایی بنیان کنی قرار دارند که همگی به یکدیگر تاثیر گذاشته و از یکدیگر تاثیر می پذیرند. این پویایی موجود، در حال شکل دادن به بازاری یکپارچه است که آفریقا، خاورمیانه و حوزه مدیترانه را به هم وصل می کند. این پویایی در نهایت به یک تعادل در حال ظهور جهانی منتهی خواهد شد که معماری راهبردی جدید و خاص خود را خواهد داشت.

Keywords:

فصلنامه سیاست دفاعی