تاثیر پوشش گیاهی بر کاهش شدت جزایر حرارتی شهری: نمونه موردی کلان شهر تهران

شهرنشینی از طریق سرعت بخشیدن به عملیات ساخت و ساز در شهرها، علت اصلی افزایش جذب انرژی حرارتی در نقاط شهری می باشد. به علاوه انباشت این انرژی به واسطه از بین رفتن پوشش گیاهی سبب ایجاد پدیده جزایر حرارتی شهری شده است. در این پژوهش تاثیرات پوشش گیاهی و کاربری اراضی بر شیوه پراکندگی فضایی شدت انرژی بازتابشی در کلانشهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات لازم از طرق مختلف جهت سنجش میزان تاثیر فضاهای سبز بر الگوهای فضایی طبقات دمای سطح زمین در شهر جمع آوری شد. دمای سطح زمین با روش سنجش از راه دور ماهواره ای و از اطلاعات برداشت شده توسط سنجنده های مربوطه ماهواره لندست ۸  استخراج، و پوشش گیاهی از طریق به کارگیری روش شاخص اختلاف پوشش گیاهی بهنجار شده به دست آمده است. در انتها به کارگیری این دو شاخص و دسته های کاربری اراضی امکان انجام تحلیل های بیشتر را موجب شده است. نتایج این پژوهش علاوه بر مشخص کردن شیوه گسترش فضایی طبقات دمایی سرد و گرم در محدوده شهر تهران، اختلاف دمای سطح زمین بین دسته های مختلف کاربری زمین را به میزان ۵/۵ تا ۶ درجه سانتیگراد نشان می دهد. کاربری اراضی و پوشش سبز شهری نقش حیاتی بر شرایط اقلیمی شهر تهران ایفا کرده و پوشش گیاهی دارای میزان همبستگی منفی قابل توجهی با دمای استخراج شده می باشد. در آخر قابلیت های بام سبز و پوشش گیاهی در جهت کاهش تاثیر پدیده جزیره حرارتی در مقیاس شهری مرور شده و بر نقش موثر راهکارهای توسعه پوشش های سبز بر کاهش دمای هوای نزدیک به سطح زمین و دمای سطوح مختلف شهری تاکید شده است. بر اساس نتایج، اقدامات موثری می تواند از طریق برنامه ریزی و در جهت بهبود شرایط اقلیمی شهر صورت پذیرد. بنابراین این پژوهش، مدیران شهری، سیاست گذاران و همچنین معماران را جهت به کارگیری راهکارهایی جهت کاهش شدت اثر و تطبیق موثر با پدیده جزیره حرارتی شهری تشویق می کند.

Keywords:

Vegetation cover , Land use , Remote Sensing , UHI effect , پوشش گیاهی , کاربری زمین , سنجش از راه دور , پدیده جزیره حرارتی شهری